HEB HEBGNT4th13a.PTX ELISMAR 19-02-2008 GREEK NEW TESTAMENT WITH APPARATUS
UTF-8
ΠΡΟΣ ΕΒΡΑΙΟΥΣ
ΠΡΟΣ ΕΒΡΑΙΟΥΣ
1
God Has Spoken by His Son
1 Πολυμερῶς καὶ πολυτρόπως πάλαι ὁ θεὸς λαλήσας τοῖς πατράσιν ἐν τοῖς προφήταις 2 * ἐπ᾽ ἐσχάτου τῶν ἡμερῶν τούτων ἐλάλησεν ἡμῖν ἐν υἱῷ, ὃν ἔθηκεν κληρονόμον πάντων, δι᾽ οὗ καὶ ἐποίησεν τοὺς αἰῶνας· 3 * ὃς ὢν ἀπαύγασμα τῆς δόξης καὶ χαρακτὴρ τῆς ὑποστάσεως αὐτοῦ, φέρων τε τὰ πάντα τῷ ῥήματι τῆς δυνάμεως αὐτοῦ, καθαρισμὸν1 τῶν ἁμαρτιῶν ποιησάμενος ἐκάθισεν ἐν δεξιᾷ τῆς μεγαλωσύνης ἐν ὑψηλοῖς,a 4 * τοσούτῳ κρείττων γενόμενος τῶν ἀγγέλων ὅσῳ διαφορώτερον παρ᾽ αὐτοὺς κεκληρονόμηκεν ὄνομα.b
The Son Superior to Angels
5 * Τίνι γὰρ εἶπέν ποτε τῶν ἀγγέλων,
Υἱός μου εἶ σύ,
ἐγὼ σήμερον γεγέννηκά σε;
καὶ πάλιν,
Ἐγὼ ἔσομαι αὐτῷ εἰς πατέρα,
καὶ αὐτὸς ἔσται μοι εἰς υἱόν;
6 * ὅταν δὲ πάλιν εἰσαγάγῃ τὸν πρωτότοκον εἰς τὴν οἰκουμένην, λέγει,
Καὶ προσκυνησάτωσαν αὐτῷ πάντες ἄγγελοι θεοῦ.
7 * καὶ πρὸς μὲν τοὺς ἀγγέλους λέγει,
Ὁ ποιῶν τοὺς ἀγγέλους αὐτοῦ πνεύματα
καὶ τοὺς λειτουργοὺς αὐτοῦ πυρὸς φλόγα,
8 πρὸς δὲ τὸν υἱόν,
Ὁ θρόνος σου ὁ θεὸς εἰς τὸν αἰῶνα τοῦ αἰῶνος,
καὶ ἡ ῥάβδος τῆς εὐθύτητος ῥάβδος τῆς βασιλείας σου2.
9 * ἠγάπησας δικαιοσύνην καὶ ἐμίσησας ἀνομίαν·
διὰ τοῦτο ἔχρισέν σεc ὁ θεὸςd ὁ θεός σουe
ἔλαιον ἀγαλλιάσεως παρὰ τοὺς μετόχους σου.
10 καί,
Σὺ κατ᾽ ἀρχάς, κύριε, τὴν γῆν ἐθεμελίωσας,
καὶ ἔργα τῶν χειρῶν σού εἰσιν οἱ οὐρανοί·
11 αὐτοὶ ἀπολοῦνται, σὺ δὲ διαμένεις,
καὶ πάντες ὡς ἱμάτιον παλαιωθήσονται,
12 * καὶ ὡσεὶ περιβόλαιον ἑλίξεις3 αὐτούς,
ὡς ἱμάτιον καὶ4 ἀλλαγήσονται·
σὺ δὲ ὁ αὐτὸς εἶ
καὶ τὰ ἔτη σου οὐκ ἐκλείψουσιν.
13 * πρὸς τίνα δὲ τῶν ἀγγέλων εἴρηκέν ποτε,
Κάθου ἐκ δεξιῶν μου,
ἕως ἂν θῶ τοὺς ἐχθρούς σου ὑποπόδιον τῶν ποδῶν σου;f
14 * οὐχὶ πάντες εἰσὶν λειτουργικὰ πνεύματα εἰς διακονίαν ἀποστελλόμενα διὰ τοὺς μέλλοντας κληρονομεῖν σωτηρίαν;g
2
The Great Salvation
1 Διὰ τοῦτο δεῖ περισσοτέρως προσέχειν ἡμᾶς τοῖς ἀκουσθεῖσιν, μήποτε παραρυῶμεν. 2 * εἰ γὰρ ὁ δι᾽ ἀγγέλων λαληθεὶς λόγος ἐγένετο βέβαιος καὶ πᾶσα παράβασις καὶ παρακοὴ ἔλαβεν ἔνδικον μισθαποδοσίαν, 3 * πῶς ἡμεῖς ἐκφευξόμεθα τηλικαύτης ἀμελήσαντες σωτηρίας, ἥτις ἀρχὴν λαβοῦσα λαλεῖσθαι διὰ τοῦ κυρίου ὑπὸ τῶν ἀκουσάντων εἰς ἡμᾶς ἐβεβαιώθη, 4 * συνεπιμαρτυροῦντος τοῦ θεοῦ σημείοις τε καὶ τέρασιν καὶ ποικίλαις δυνάμεσιν καὶ πνεύματος ἁγίου μερισμοῖς κατὰ τὴν αὐτοῦ θέλησιν;a
The Pioneer of Salvation
5 Οὐ γὰρ ἀγγέλοις ὑπέταξεν τὴν οἰκουμένην τὴν μέλλουσαν, περὶ ἧς λαλοῦμεν. 6 διεμαρτύρατο δέ πού τις λέγων,
Τί ἐστιν ἄνθρωπος ὅτι μιμνῄσκῃ αὐτοῦ,
ἢ υἱὸς ἀνθρώπου ὅτι ἐπισκέπτῃ αὐτόν;
7 ἠλάττωσας αὐτὸν βραχύ τι παρ᾽ ἀγγέλους,
δόξῃ καὶ τιμῇ ἐστεφάνωσας αὐτόν1,
8 ** πάντα ὑπέταξας ὑποκάτω τῶν ποδῶν αὐτοῦ.b
ἐν τῷ γὰρ ὑποτάξαι [αὐτῷ]2 τὰ πάντα οὐδὲν ἀφῆκεν αὐτῷ ἀνυπότακτον. νῦν δὲ οὔπω ὁρῶμεν αὐτῷ τὰ πάντα ὑποτεταγμένα· 9 * τὸν δὲ βραχύ τι παρ᾽ ἀγγέλους ἠλαττωμένον βλέπομεν Ἰησοῦν διὰ τὸ πάθημα τοῦ θανάτου δόξῃ καὶ τιμῇ ἐστεφανωμένον, ὅπως χάριτι θεοῦ3 ὑπὲρ παντὸς γεύσηται θανάτου.c
10 Ἔπρεπεν γὰρ αὐτῷ, δι᾽ ὃν τὰ πάντα καὶ δι᾽ οὗ τὰ πάντα, πολλοὺς υἱοὺς εἰς δόξαν ἀγαγόντα τὸν ἀρχηγὸν τῆς σωτηρίας αὐτῶν διὰ παθημάτων τελειῶσαι.d 11 * ὅ τε γὰρ ἁγιάζων καὶ οἱ ἁγιαζόμενοι ἐξ ἑνὸς πάντες· δι᾽ ἣν αἰτίαν οὐκ ἐπαισχύνεται ἀδελφοὺς αὐτοὺς καλεῖν 12 * λέγων,
Ἀπαγγελῶ τὸ ὄνομά σου τοῖς ἀδελφοῖς μου,
ἐν μέσῳ ἐκκλησίας ὑμνήσω σε,
13 * καὶ πάλιν,
Ἐγὼ ἔσομαι πεποιθὼς ἐπ᾽ αὐτῷ,
καὶ πάλιν,
Ἰδοὺ ἐγὼ καὶ τὰ παιδία ἅ μοι ἔδωκεν ὁ θεός.e
14 * ἐπεὶ οὖν τὰ παιδία κεκοινώνηκεν αἵματος καὶ σαρκός, καὶ αὐτὸς παραπλησίως μετέσχεν τῶν αὐτῶν, ἵνα διὰ τοῦ θανάτου καταργήσῃ τὸν τὸ κράτος ἔχοντα τοῦ θανάτου, τοῦτ᾽ ἔστιν τὸν διάβολον, 15 καὶ ἀπαλλάξῃ τούτους, ὅσοι φόβῳ θανάτου διὰ παντὸς τοῦ ζῆν ἔνοχοι ἦσαν δουλείας. 16 * οὐ γὰρ δήπου ἀγγέλων ἐπιλαμβάνεται ἀλλὰ σπέρματος Ἀβραὰμ ἐπιλαμβάνεται. 17 * ὅθεν ὤφειλεν κατὰ πάντα τοῖς ἀδελφοῖς ὁμοιωθῆναι, ἵνα ἐλεήμων γένηται καὶ πιστὸς ἀρχιερεὺς τὰ πρὸς τὸν θεὸν εἰς τὸ ἱλάσκεσθαι τὰς ἁμαρτίας τοῦ λαοῦ. 18 * ἐν ᾧ γὰρ πέπονθεν αὐτὸς πειρασθείς, δύναται τοῖς πειραζομένοις βοηθῆσαι.f
3
Jesus Superior to Moses
1 * Ὅθεν, ἀδελφοὶ ἅγιοι, κλήσεως ἐπουρανίου μέτοχοι, κατανοήσατε τὸν ἀπόστολον καὶ ἀρχιερέα τῆς ὁμολογίας ἡμῶν Ἰησοῦν, 2 πιστὸν ὄντα τῷ ποιήσαντι αὐτὸν ὡς καὶ Μωϋσῆς ἐν [ὅλῳ]1 τῷ οἴκῳ αὐτοῦ. 3 πλείονος γὰρ οὗτος δόξης παρὰ Μωϋσῆν ἠξίωται, καθ᾽ ὅσον πλείονα τιμὴν ἔχει τοῦ οἴκου ὁ κατασκευάσας αὐτόν· 4 πᾶς γὰρ οἶκος κατασκευάζεται ὑπό τινος, ὁ δὲ πάντα κατασκευάσας θεός. 5 * καὶ Μωϋσῆς μὲν πιστὸς ἐν ὅλῳ τῷ οἴκῳ αὐτοῦ ὡς θεράπων εἰς μαρτύριον τῶν λαληθησομένων, 6 * Χριστὸς δὲ ὡς υἱὸς ἐπὶ τὸν οἶκον αὐτοῦ· οὗ2 οἶκός ἐσμεν ἡμεῖς, ἐάν[περ] τὴν παρρησίαν καὶ τὸ καύχημα τῆς ἐλπίδος κατάσχωμεν3.a
A Rest for the People of God
7 * Διό, καθὼς λέγει τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον,
Σήμερον ἐὰν τῆς φωνῆς αὐτοῦ ἀκούσητε,
8 * μὴ σκληρύνητε τὰς καρδίας ὑμῶν ὡς ἐν τῷ παραπικρασμῷ
κατὰ τὴν ἡμέραν τοῦ πειρασμοῦ ἐν τῇ ἐρήμῳ,
9 οὗ ἐπείρασαν οἱ πατέρες ὑμῶν ἐν δοκιμασίᾳ
καὶ εἶδον τὰ ἔργα μου 10 τεσσεράκοντα ἔτη·
διὸ προσώχθισα τῇ γενεᾷ ταύτῃ
καὶ εἶπον, Ἀεὶ πλανῶνται τῇ καρδίᾳ,
αὐτοὶ δὲ οὐκ ἔγνωσαν τὰς ὁδούς μου,
11 * ὡς ὤμοσα ἐν τῇ ὀργῇ μου·
Εἰ εἰσελεύσονται εἰς τὴν κατάπαυσίν μου.b
12 Βλέπετε, ἀδελφοί, μήποτε ἔσται ἔν τινι ὑμῶν καρδία πονηρὰ ἀπιστίας ἐν τῷ ἀποστῆναι ἀπὸ θεοῦ ζῶντος, 13 ἀλλὰ παρακαλεῖτε ἑαυτοὺς καθ᾽ ἑκάστην ἡμέραν, ἄχρις οὗ τὸ Σήμερον καλεῖται, ἵνα μὴ σκληρυνθῇ τις ἐξ ὑμῶν ἀπάτῃ τῆς ἁμαρτίας – 14 * μέτοχοι γὰρ τοῦ Χριστοῦ γεγόναμεν, ἐάνπερ τὴν ἀρχὴν τῆς ὑποστάσεως μέχρι τέλους βεβαίαν κατάσχωμεν –c 15 * ἐν τῷ λέγεσθαι,
Σήμερον ἐὰν τῆς φωνῆς αὐτοῦ ἀκούσητε,
Μὴ σκληρύνητε τὰς καρδίας ὑμῶν ὡς ἐν τῷ παραπικρασμῷ.d
16 * τίνες γὰρ ἀκούσαντες παρεπίκραναν; ἀλλ᾽ οὐ πάντες οἱ ἐξελθόντες ἐξ Αἰγύπτου διὰ Μωϋσέως; 17 * τίσιν δὲ προσώχθισεν τεσσεράκοντα ἔτη; οὐχὶ τοῖς ἁμαρτήσασιν, ὧν τὰ κῶλα ἔπεσεν ἐν τῇ ἐρήμῳ; 18 * τίσιν δὲ ὤμοσεν μὴ εἰσελεύσεσθαι εἰς τὴν κατάπαυσιν αὐτοῦ εἰ μὴ τοῖς ἀπειθήσασιν; 19 καὶ βλέπομεν ὅτι οὐκ ἠδυνήθησαν εἰσελθεῖν δι᾽ ἀπιστίαν.e
4
1 Φοβηθῶμεν οὖν, μήποτε καταλειπομένης ἐπαγγελίας εἰσελθεῖν εἰς τὴν κατάπαυσιν αὐτοῦ δοκῇ τις ἐξ ὑμῶν ὑστερηκέναι. 2 καὶ γάρ ἐσμεν εὐηγγελισμένοι καθάπερ κἀκεῖνοι· ἀλλ᾽ οὐκ ὠφέλησεν ὁ λόγος τῆς ἀκοῆς ἐκείνους μὴ συγκεκερασμένους1 τῇ πίστει τοῖς ἀκούσασιν.a 3 * εἰσερχόμεθα γὰρ2 εἰς [τὴν]3 κατάπαυσιν οἱ πιστεύσαντες, καθὼς εἴρηκεν,
Ὡς ὤμοσα ἐν τῇ ὀργῇ μου,
Εἰ εἰσελεύσονται εἰς τὴν κατάπαυσίν μου,b
καίτοι τῶν ἔργων ἀπὸ καταβολῆς κόσμου γενηθέντων. 4 * εἴρηκεν γάρ που περὶ τῆς ἑβδόμης οὕτως, Καὶ κατέπαυσεν ὁ θεὸς ἐν τῇ ἡμέρᾳ τῇ ἑβδόμῃ ἀπὸ πάντων τῶν ἔργων αὐτοῦ, 5 * καὶ ἐν τούτῳ πάλιν, Εἰ εἰσελεύσονται εἰς τὴν κατάπαυσίν μου.c 6 ἐπεὶ οὖν ἀπολείπεται τινὰς εἰσελθεῖν εἰς αὐτήν, καὶ οἱ πρότερον εὐαγγελισθέντες οὐκ εἰσῆλθον δι᾽ ἀπείθειαν, 7 * πάλιν τινὰ ὁρίζει ἡμέραν, Σήμερον, ἐν Δαυὶδ λέγων μετὰ τοσοῦτον χρόνον, καθὼς προείρηται,
Σήμερον ἐὰν τῆς φωνῆς αὐτοῦ ἀκούσητε,
μὴ σκληρύνητε τὰς καρδίας ὑμῶν.d
8 * εἰ γὰρ αὐτοὺς Ἰησοῦς κατέπαυσεν, οὐκ ἂν περὶ ἄλλης ἐλάλει μετὰ ταῦτα ἡμέρας. 9 ἄρα ἀπολείπεται σαββατισμὸς τῷ λαῷ τοῦ θεοῦ. 10 * ὁ γὰρ εἰσελθὼν εἰς τὴν κατάπαυσιν αὐτοῦ καὶ αὐτὸς κατέπαυσεν ἀπὸ τῶν ἔργων αὐτοῦ ὥσπερ ἀπὸ τῶν ἰδίων ὁ θεός.e 11 σπουδάσωμεν οὖν εἰσελθεῖν εἰς ἐκείνην τὴν κατάπαυσιν, ἵνα μὴ ἐν τῷ αὐτῷ τις ὑποδείγματι πέσῃ τῆς ἀπειθείας.f
12 * Ζῶν γὰρ ὁ λόγος τοῦ θεοῦ καὶ ἐνεργὴς καὶ τομώτερος ὑπὲρ πᾶσαν μάχαιραν δίστομον καὶ διϊκνούμενος ἄχρι μερισμοῦ ψυχῆς καὶ πνεύματος, ἁρμῶν τε καὶ μυελῶν, καὶ κριτικὸς ἐνθυμήσεων καὶ ἐννοιῶν καρδίας· 13 καὶ οὐκ ἔστιν κτίσις ἀφανὴς ἐνώπιον αὐτοῦ, πάντα δὲ γυμνὰ καὶ τετραχηλισμένα τοῖς ὀφθαλμοῖς αὐτοῦ, πρὸς ὃν ἡμῖν ὁ λόγος.g
Jesus the Great High Priest
14 * Ἔχοντες οὖν ἀρχιερέα μέγαν διεληλυθότα τοὺς οὐρανούς, Ἰησοῦν τὸν υἱὸν τοῦ θεοῦ, κρατῶμεν τῆς ὁμολογίας. 15 * οὐ γὰρ ἔχομεν ἀρχιερέα μὴ δυνάμενον συμπαθῆσαι ταῖς ἀσθενείαις ἡμῶν, πεπειρασμένον δὲ κατὰ πάντα καθ᾽ ὁμοιότητα χωρὶς ἁμαρτίας. 16 * προσερχώμεθα οὖν μετὰ παρρησίας τῷ θρόνῳ τῆς χάριτος, ἵνα λάβωμεν ἔλεος καὶ χάριν εὕρωμεν εἰς εὔκαιρον βοήθειαν.h
5
1 Πᾶς γὰρ ἀρχιερεὺς ἐξ ἀνθρώπων λαμβανόμενος ὑπὲρ ἀνθρώπων καθίσταται τὰ πρὸς τὸν θεόν, ἵνα προσφέρῃ δῶρά τε καὶ θυσίας ὑπὲρ ἁμαρτιῶν, 2 * μετριοπαθεῖν δυνάμενος τοῖς ἀγνοοῦσιν καὶ πλανωμένοις, ἐπεὶ καὶ αὐτὸς περίκειται ἀσθένειαν 3 * καὶ δι᾽ αὐτὴν ὀφείλει, καθὼς περὶ τοῦ λαοῦ, οὕτως καὶ περὶ αὐτοῦ προσφέρειν περὶ ἁμαρτιῶν.a 4 * καὶ οὐχ ἑαυτῷ τις λαμβάνει τὴν τιμὴν ἀλλὰ καλούμενος ὑπὸ τοῦ θεοῦ καθώσπερ καὶ Ἀαρών.b
5 * Οὕτως καὶ ὁ Χριστὸς οὐχ ἑαυτὸν ἐδόξασεν γενηθῆναι ἀρχιερέα ἀλλ᾽ ὁ λαλήσας πρὸς αὐτόν,
Υἱός μου εἶ σύ,
ἐγὼ σήμερον γεγέννηκά σε·
6 * καθὼς καὶ ἐν ἑτέρῳ λέγει,
Σὺ ἱερεὺς εἰς τὸν αἰῶνα
κατὰ τὴν τάξιν Μελχισέδεκ,c
7 * ὃς ἐν ταῖς ἡμέραις τῆς σαρκὸς αὐτοῦ δεήσεις τε καὶ ἱκετηρίας πρὸς τὸν δυνάμενον σῴζειν αὐτὸν ἐκ θανάτου μετὰ κραυγῆς ἰσχυρᾶς καὶ δακρύων προσενέγκας καὶ εἰσακουσθεὶς ἀπὸ τῆς εὐλαβείας, 8 καίπερ ὢν υἱός, ἔμαθεν ἀφ᾽ ὧν ἔπαθεν τὴν ὑπακοήν, 9 * καὶ τελειωθεὶς ἐγένετο πᾶσιν τοῖς ὑπακούουσιν αὐτῷ αἴτιος σωτηρίας αἰωνίου, 10 * προσαγορευθεὶς ὑπὸ τοῦ θεοῦ ἀρχιερεὺς κατὰ τὴν τάξιν Μελχισέδεκ.d
Warning Against Apostasy
11 Περὶ οὗ πολὺς ἡμῖν ὁ λόγος καὶ δυσερμήνευτος λέγειν, ἐπεὶ νωθροὶ γεγόνατε ταῖς ἀκοαῖς. 12 καὶ γὰρ ὀφείλοντες εἶναι διδάσκαλοι διὰ τὸν χρόνον, πάλιν χρείαν ἔχετε τοῦ διδάσκειν ὑμᾶς τινὰ1 τὰ στοιχεῖα τῆς ἀρχῆς τῶν λογίων τοῦ θεοῦ καὶ γεγόνατε χρείαν ἔχοντες γάλακτος [καὶ] οὐ στερεᾶς τροφῆς. 13 * πᾶς γὰρ ὁ μετέχων γάλακτος ἄπειρος λόγου δικαιοσύνης, νήπιος γάρ ἐστιν· 14 * τελείων δέ ἐστιν ἡ στερεὰ τροφή, τῶν διὰ τὴν ἕξιν τὰ αἰσθητήρια γεγυμνασμένα ἐχόντων πρὸς διάκρισιν καλοῦ τε καὶ κακοῦ.e
6
1 * Διὸ ἀφέντες τὸν τῆς ἀρχῆς τοῦ Χριστοῦ λόγον ἐπὶ τὴν τελειότητα φερώμεθα, μὴ πάλιν θεμέλιον καταβαλλόμενοι μετανοίας ἀπὸ νεκρῶν ἔργων καὶ πίστεως ἐπὶ θεόν, 2 βαπτισμῶν διδαχῆς1 ἐπιθέσεώς τε χειρῶν, ἀναστάσεώς τε νεκρῶν καὶ κρίματος αἰωνίου. 3 καὶ τοῦτο ποιήσομεν2, ἐάνπερ ἐπιτρέπῃ ὁ θεός.a 4 Ἀδύνατον γὰρ τοὺς ἅπαξ φωτισθέντας, γευσαμένους τε τῆς δωρεᾶς τῆς ἐπουρανίου καὶ μετόχους γενηθέντας πνεύματος ἁγίου 5 καὶ καλὸν γευσαμένους θεοῦ ῥῆμα δυνάμεις τε μέλλοντος αἰῶνος 6 * καὶ παραπεσόντας, πάλιν ἀνακαινίζειν εἰς μετάνοιαν, ἀνασταυροῦντας ἑαυτοῖς τὸν υἱὸν τοῦ θεοῦ καὶ παραδειγματίζοντας.b 7 γῆ γὰρ ἡ πιοῦσα τὸν ἐπ᾽ αὐτῆς ἐρχόμενον πολλάκις ὑετὸν καὶ τίκτουσα βοτάνην εὔθετον ἐκείνοις δι᾽ οὓς καὶ γεωργεῖται, μεταλαμβάνει εὐλογίας ἀπὸ τοῦ θεοῦ· 8 * ἐκφέρουσα δὲ ἀκάνθας καὶ τριβόλους, ἀδόκιμος καὶ κατάρας ἐγγύς, ἧς τὸ τέλος εἰς καῦσιν.c
9 Πεπείσμεθα δὲ περὶ ὑμῶν, ἀγαπητοί, τὰ κρείσσονα καὶ ἐχόμενα σωτηρίας, εἰ καὶ οὕτως λαλοῦμεν. 10 * οὐ γὰρ ἄδικος ὁ θεὸς ἐπιλαθέσθαι τοῦ ἔργου ὑμῶν καὶ τῆς ἀγάπης ἧς ἐνεδείξασθε εἰς τὸ ὄνομα αὐτοῦ, διακονήσαντες τοῖς ἁγίοις καὶ διακονοῦντες. 11 ἐπιθυμοῦμεν δὲ ἕκαστον ὑμῶν τὴν αὐτὴν ἐνδείκνυσθαι σπουδὴν πρὸς τὴν πληροφορίαν τῆς ἐλπίδος ἄχρι τέλους, 12 ἵνα μὴ νωθροὶ γένησθε, μιμηταὶ δὲ τῶν διὰ πίστεως καὶ μακροθυμίας κληρονομούντων τὰς ἐπαγγελίας.d
God's Sure Promise
13 * Τῷ γὰρ Ἀβραὰμ ἐπαγγειλάμενος ὁ θεός, ἐπεὶ κατ᾽ οὐδενὸς εἶχεν μείζονος ὀμόσαι, ὤμοσεν καθ᾽ ἑαυτοῦ 14 * λέγων, Εἰ μὴν εὐλογῶν εὐλογήσω σε καὶ πληθύνων πληθυνῶ σε·e 15 καὶ οὕτως μακροθυμήσας ἐπέτυχεν τῆς ἐπαγγελίας.f 16 * ἄνθρωποι γὰρ κατὰ τοῦ μείζονος ὀμνύουσιν, καὶ πάσης αὐτοῖς ἀντιλογίας πέρας εἰς βεβαίωσιν ὁ ὅρκος· 17 ἐν ᾧ περισσότερον βουλόμενος ὁ θεὸς ἐπιδεῖξαι τοῖς κληρονόμοις τῆς ἐπαγγελίας τὸ ἀμετάθετον τῆς βουλῆς αὐτοῦ ἐμεσίτευσεν ὅρκῳ, 18 * ἵνα διὰ δύο πραγμάτων ἀμεταθέτων, ἐν οἷς ἀδύνατον ψεύσασθαι [τὸν] θεόν, ἰσχυρὰν παράκλησιν ἔχωμεν οἱ καταφυγόντες κρατῆσαι τῆς προκειμένης ἐλπίδος· 19 * ἣν ὡς ἄγκυραν ἔχομεν τῆς ψυχῆς ἀσφαλῆ τε καὶ βεβαίαν καὶ εἰσερχομένην εἰς τὸ ἐσώτερον τοῦ καταπετάσματος, 20 * ὅπου πρόδρομος ὑπὲρ ἡμῶν εἰσῆλθεν Ἰησοῦς, κατὰ τὴν τάξιν Μελχισέδεκ ἀρχιερεὺς γενόμενος εἰς τὸν αἰῶνα.g
7
The Priestly Order of Melchizedek
1 Οὗτος γὰρ ὁ Μελχισέδεκ, βασιλεὺς Σαλήμ, ἱερεὺς τοῦ θεοῦ τοῦ ὑψίστου,συναντήσας Ἀβραὰμ ὑποστρέφοντι ἀπὸ τῆς κοπῆς τῶν βασιλέων καὶ εὐλογήσας αὐτόν, 2 * ᾧ καὶ δεκάτην ἀπὸ πάντων ἐμέρισεν Ἀβραάμ, πρῶτον μὲν ἑρμηνευόμενος βασιλεὺς δικαιοσύνης ἔπειτα δὲ καὶ βασιλεὺς Σαλήμ, ὅ ἐστιν βασιλεὺς εἰρήνης, 3 * ἀπάτωρ ἀμήτωρ ἀγενεαλόγητος, μήτε ἀρχὴν ἡμερῶν μήτε ζωῆς τέλος ἔχων, ἀφωμοιωμένος δὲ τῷ υἱῷ τοῦ θεοῦ, μένει ἱερεὺς εἰς τὸ διηνεκές.a
4 Θεωρεῖτε δὲ πηλίκος οὗτος, ᾧ [καὶ] δεκάτην Ἀβραὰμ ἔδωκεν ἐκ τῶν ἀκροθινίων ὁ πατριάρχης. 5 * καὶ οἱ μὲν ἐκ τῶν υἱῶν Λευὶ τὴν ἱερατείαν λαμβάνοντες ἐντολὴν ἔχουσιν ἀποδεκατοῦν τὸν λαὸν κατὰ τὸν νόμον, τοῦτ᾽ ἔστιν τοὺς ἀδελφοὺς αὐτῶν, καίπερ ἐξεληλυθότας ἐκ τῆς ὀσφύος Ἀβραάμ· 6 ὁ δὲ μὴ γενεαλογούμενος ἐξ αὐτῶν δεδεκάτωκεν Ἀβραὰμ καὶ τὸν ἔχοντα τὰς ἐπαγγελίας εὐλόγηκεν. 7 χωρὶς δὲ πάσης ἀντιλογίας τὸ ἔλαττον ὑπὸ τοῦ κρείττονος εὐλογεῖται. 8 καὶ ὧδε μὲν δεκάτας ἀποθνῄσκοντες ἄνθρωποι λαμβάνουσιν, ἐκεῖ δὲ μαρτυρούμενος ὅτι ζῇ. 9 καὶ ὡς ἔπος εἰπεῖν, δι᾽ Ἀβραὰμ καὶ Λευὶ ὁ δεκάτας λαμβάνων δεδεκάτωται· 10 ἔτι γὰρ ἐν τῇ ὀσφύϊ τοῦ πατρὸς ἦν ὅτε συνήντησεν αὐτῷ Μελχισέδεκ.b
11 Εἰ μὲν οὖν τελείωσις διὰ τῆς Λευιτικῆς ἱερωσύνης ἦν, ὁ λαὸς γὰρ ἐπ᾽ αὐτῆς νενομοθέτηται, τίς ἔτι χρεία κατὰ τὴν τάξιν Μελχισέδεκ ἕτερον ἀνίστασθαι ἱερέα καὶ οὐ κατὰ τὴν τάξιν Ἀαρὼν λέγεσθαι; 12 μετατιθεμένης γὰρ τῆς ἱερωσύνης ἐξ ἀνάγκης καὶ νόμου μετάθεσις γίνεται.c 13 ἐφ᾽ ὃν γὰρ λέγεται ταῦτα, φυλῆς ἑτέρας μετέσχηκεν, ἀφ᾽ ἧς οὐδεὶς προσέσχηκεν τῷ θυσιαστηρίῳ· 14 * πρόδηλον γὰρ ὅτι ἐξ Ἰούδα ἀνατέταλκεν ὁ κύριος ἡμῶν, εἰς ἣν φυλὴν περὶ ἱερέων οὐδὲν Μωϋσῆς ἐλάλησεν.d 15 καὶ περισσότερον ἔτι κατάδηλόν ἐστιν, εἰ κατὰ τὴν ὁμοιότητα Μελχισέδεκ ἀνίσταται ἱερεὺς ἕτερος, 16 ὃς οὐ κατὰ νόμον ἐντολῆς σαρκίνης γέγονεν ἀλλὰ κατὰ δύναμιν ζωῆς ἀκαταλύτου. 17 * μαρτυρεῖται γὰρ ὅτι
Σὺ ἱερεὺς εἰς τὸν αἰῶνα
κατὰ τὴν τάξιν Μελχισέδεκ.e
18 ἀθέτησις μὲν γὰρ γίνεται προαγούσης ἐντολῆς διὰ τὸ αὐτῆς ἀσθενὲς καὶ ἀνωφελές – 19 * οὐδὲν γὰρ ἐτελείωσεν ὁ νόμος – ἐπεισαγωγὴ δὲ κρείττονος ἐλπίδος δι᾽ ἧς ἐγγίζομεν τῷ θεῷ.f
20 Καὶ καθ᾽ ὅσον οὐ χωρὶς ὁρκωμοσίας· οἱ μὲν γὰρ χωρὶς ὁρκωμοσίας εἰσὶν ἱερεῖς γεγονότες, 21 * ὁ δὲ μετὰ ὁρκωμοσίας διὰ τοῦ λέγοντος πρὸς αὐτόν·
Ὤμοσεν κύριος
καὶ οὐ μεταμεληθήσεται·
Σὺ ἱερεὺς εἰς τὸν αἰῶνα1.
22 * κατὰ τοσοῦτο [καὶ] κρείττονος διαθήκης γέγονεν ἔγγυος Ἰησοῦς.g 23 καὶ οἱ μὲν πλείονές εἰσιν γεγονότες ἱερεῖς διὰ τὸ θανάτῳ κωλύεσθαι παραμένειν· 24 ὁ δὲ διὰ τὸ μένειν αὐτὸν εἰς τὸν αἰῶνα ἀπαράβατον ἔχει τὴν ἱερωσύνην· 25 * ὅθεν καὶ σῴζειν εἰς τὸ παντελὲς δύναται τοὺς προσερχομένους δι᾽ αὐτοῦ τῷ θεῷ, πάντοτε ζῶν εἰς τὸ ἐντυγχάνειν ὑπὲρ αὐτῶν.h
26 * Τοιοῦτος γὰρ ἡμῖν καὶ ἔπρεπεν ἀρχιερεύς, ὅσιος ἄκακος ἀμίαντος, κεχωρισμένος ἀπὸ τῶν ἁμαρτωλῶν καὶ ὑψηλότερος τῶν οὐρανῶν γενόμενος, 27 * ὃς οὐκ ἔχει καθ᾽ ἡμέραν ἀνάγκην, ὥσπερ οἱ ἀρχιερεῖς, πρότερον ὑπὲρ τῶν ἰδίων ἁμαρτιῶν θυσίας ἀναφέρειν ἔπειτα τῶν τοῦ λαοῦ· τοῦτο γὰρ ἐποίησεν ἐφάπαξ ἑαυτὸν ἀνενέγκας. 28 * ὁ νόμος γὰρ ἀνθρώπους καθίστησιν ἀρχιερεῖς ἔχοντας ἀσθένειαν, ὁ λόγος δὲ τῆς ὁρκωμοσίας τῆς μετὰ τὸν νόμον υἱὸν εἰς τὸν αἰῶνα τετελειωμένον.i
8
The High Priest of a New and Better Covenant
1 * Κεφάλαιον δὲ ἐπὶ τοῖς λεγομένοις, τοιοῦτον ἔχομεν ἀρχιερέα, ὃς ἐκάθισεν ἐν δεξιᾷ τοῦ θρόνου τῆς μεγαλωσύνης ἐν τοῖς οὐρανοῖς, 2 * τῶν ἁγίων λειτουργὸς καὶ τῆς σκηνῆς τῆς ἀληθινῆς, ἣν ἔπηξεν ὁ κύριος, οὐκ ἄνθρωπος.a 3 πᾶς γὰρ ἀρχιερεὺς εἰς τὸ προσφέρειν δῶρά τε καὶ θυσίας καθίσταται· ὅθεν ἀναγκαῖον ἔχειν τι καὶ τοῦτον ὃ προσενέγκῃ. 4 εἰ μὲν οὖν ἦν ἐπὶ γῆς, οὐδ᾽ ἂν ἦν ἱερεύς, ὄντων τῶν προσφερόντων κατὰ νόμον τὰ δῶρα· 5 * οἵτινες ὑποδείγματι καὶ σκιᾷ λατρεύουσιν τῶν ἐπουρανίων, καθὼς κεχρημάτισται Μωϋσῆς μέλλων ἐπιτελεῖν τὴν σκηνήν, Ὅρα γάρ φησιν, ποιήσεις πάντα κατὰ τὸν τύπον τὸν δειχθέντα σοι ἐν τῷ ὄρει·b 6 * νυν[ὶ] δὲ διαφορωτέρας τέτυχεν λειτουργίας, ὅσῳ καὶ κρείττονός ἐστιν διαθήκης μεσίτης, ἥτις ἐπὶ κρείττοσιν ἐπαγγελίαις νενομοθέτηται.c
7 Εἰ γὰρ ἡ πρώτη ἐκείνη ἦν ἄμεμπτος, οὐκ ἂν δευτέρας ἐζητεῖτο τόπος.d 8 * μεμφόμενος γὰρ αὐτοὺς1 λέγει,
Ἰδοὺ ἡμέραι ἔρχονται, λέγει κύριος,
καὶ συντελέσω ἐπὶ τὸν οἶκον Ἰσραὴλ
καὶ ἐπὶ τὸν οἶκον Ἰούδα διαθήκην καινήν,
9 οὐ κατὰ τὴν διαθήκην, ἣν ἐποίησα τοῖς πατράσιν αὐτῶν
ἐν ἡμέρᾳ ἐπιλαβομένου μου τῆς χειρὸς αὐτῶν ἐξαγαγεῖν αὐτοὺς ἐκ γῆς Αἰγύπτου,
ὅτι αὐτοὶ οὐκ ἐνέμειναν ἐν τῇ διαθήκῃ μου,
κἀγὼ ἠμέλησα αὐτῶν, λέγει κύριος·
10 * ὅτι αὕτη ἡ διαθήκη, ἣν διαθήσομαι τῷ οἴκῳ Ἰσραὴλ
μετὰ τὰς ἡμέρας ἐκείνας, λέγει κύριος·
διδοὺς νόμους μου εἰς τὴν διάνοιαν αὐτῶν
καὶ ἐπὶ καρδίας αὐτῶν ἐπιγράψω αὐτούς,
καὶ ἔσομαι αὐτοῖς εἰς θεόν,
καὶ αὐτοὶ ἔσονταί μοι εἰς λαόν·
11 καὶ οὐ μὴ διδάξωσιν ἕκαστος τὸν πολίτην2 αὐτοῦ
καὶ ἕκαστος τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ λέγων, Γνῶθι τὸν κύριον,
ὅτι πάντες εἰδήσουσίν με
ἀπὸ μικροῦ ἕως μεγάλου αὐτῶν,
12 * ὅτι ἵλεως ἔσομαι ταῖς ἀδικίαις αὐτῶν
καὶ τῶν ἁμαρτιῶν αὐτῶν οὐ μὴ μνησθῶ ἔτι.e
13 ἐν τῷ λέγειν Καινὴν πεπαλαίωκεν τὴν πρώτην· τὸ δὲ παλαιούμενον καὶ γηράσκον ἐγγὺς ἀφανισμοῦ.f
9
The Earthly and the Heavenly Sanctuaries
1 Εἶχε μὲν οὖν [καὶ]1 ἡ πρώτη δικαιώματα λατρείας τό τε ἅγιον κοσμικόν. 2 * σκηνὴ γὰρ κατεσκευάσθη ἡ πρώτη ἐν ᾗ ἥ τε λυχνία καὶ ἡ τράπεζα καὶ ἡ πρόθεσις τῶν ἄρτων, ἥτις λέγεται Ἅγια· 3 * μετὰ δὲ τὸ δεύτερον καταπέτασμα σκηνὴ ἡ λεγομένη Ἅγια Ἁγίων, 4 * χρυσοῦν ἔχουσα θυμιατήριον καὶ τὴν κιβωτὸν τῆς διαθήκης περικεκαλυμμένην πάντοθεν χρυσίῳ, ἐν ᾗ στάμνος χρυσῆ ἔχουσα τὸ μάννα καὶ ἡ ῥάβδος Ἀαρὼν ἡ βλαστήσασα καὶ αἱ πλάκες τῆς διαθήκης, 5 * ὑπεράνω δὲ αὐτῆς Χερουβὶν δόξης κατασκιάζοντα τὸ ἱλαστήριον· περὶ ὧν οὐκ ἔστιν νῦν λέγειν κατὰ μέρος.a
6 * Τούτων δὲ οὕτως κατεσκευασμένων εἰς μὲν τὴν πρώτην σκηνὴν διὰ παντὸς εἰσίασιν οἱ ἱερεῖς τὰς λατρείας ἐπιτελοῦντες, 7 * εἰς δὲ τὴν δευτέραν ἅπαξ τοῦ ἐνιαυτοῦ μόνος ὁ ἀρχιερεύς, οὐ χωρὶς αἵματος ὃ προσφέρει ὑπὲρ ἑαυτοῦ καὶ τῶν τοῦ λαοῦ ἀγνοημάτων, 8 τοῦτο δηλοῦντος τοῦ πνεύματος τοῦ ἁγίου, μήπω πεφανερῶσθαι τὴν τῶν ἁγίων ὁδὸν ἔτι τῆς πρώτης σκηνῆς ἐχούσης στάσιν, 9 * ἥτις παραβολὴ εἰς τὸν καιρὸν τὸν ἐνεστηκότα, καθ᾽ ἣν δῶρά τε καὶ θυσίαι προσφέρονται μὴ δυνάμεναι κατὰ συνείδησιν τελειῶσαι τὸν λατρεύοντα, 10 * μόνον ἐπὶ βρώμασιν καὶ πόμασιν καὶ διαφόροις βαπτισμοῖς, δικαιώματα2 σαρκὸς μέχρι καιροῦ διορθώσεως ἐπικείμενα.b
11 * Χριστὸς δὲ παραγενόμενος ἀρχιερεὺς τῶν γενομένων3 ἀγαθῶν διὰ τῆς μείζονος καὶ τελειοτέρας σκηνῆς οὐ χειροποιήτου, τοῦτ᾽ ἔστιν οὐ ταύτης τῆς κτίσεως, 12 οὐδὲ δι᾽ αἵματος τράγων καὶ μόσχων διὰ δὲ τοῦ ἰδίου αἵματος εἰσῆλθεν ἐφάπαξ εἰς τὰ ἅγια αἰωνίαν λύτρωσιν εὑράμενος. 13 * εἰ γὰρ τὸ αἷμα τράγων καὶ ταύρων καὶ σποδὸς δαμάλεως ῥαντίζουσα τοὺς κεκοινωμένους ἁγιάζει πρὸς τὴν τῆς σαρκὸς καθαρότητα, 14 * πόσῳ μᾶλλον τὸ αἷμα τοῦ Χριστοῦ, ὃς διὰ πνεύματος αἰωνίου4 ἑαυτὸν προσήνεγκεν ἄμωμον τῷ θεῷ, καθαριεῖ τὴν συνείδησιν ἡμῶν5 ἀπὸ νεκρῶν ἔργων εἰς τὸ λατρεύειν θεῷ ζῶντι.c
15 * Καὶ διὰ τοῦτο διαθήκης καινῆς μεσίτης ἐστίν, ὅπως θανάτου γενομένου εἰς ἀπολύτρωσιν τῶν ἐπὶ τῇ πρώτῃ διαθήκῃ παραβάσεων τὴν ἐπαγγελίαν λάβωσιν οἱ κεκλημένοι τῆς αἰωνίου κληρονομίας.d 16 ὅπου γὰρ διαθήκη, θάνατον ἀνάγκη φέρεσθαι τοῦ διαθεμένου· 17 διαθήκη γὰρ ἐπὶ νεκροῖς βεβαία, ἐπεὶ μήποτε6 ἰσχύει ὅτε ζῇ ὁ διαθέμενος.e 18 ὅθεν οὐδὲ ἡ πρώτη χωρὶς αἵματος ἐγκεκαίνισται· 19 * λαληθείσης γὰρ πάσης ἐντολῆς κατὰ τὸν νόμον ὑπὸ Μωϋσέως παντὶ τῷ λαῷ, λαβὼν τὸ αἷμα τῶν μόσχων [καὶ τῶν τράγων]7 μετὰ ὕδατος καὶ ἐρίου κοκκίνου καὶ ὑσσώπου αὐτό τε τὸ βιβλίον καὶ πάντα τὸν λαὸν ἐράντισεν 20 * λέγων, Τοῦτο τὸ αἷμα τῆς διαθήκης ἧς ἐνετείλατο πρὸς ὑμᾶς ὁ θεός. 21 * καὶ τὴν σκηνὴν δὲ καὶ πάντα τὰ σκεύη τῆς λειτουργίας τῷ αἵματι ὁμοίως ἐράντισεν. 22 * καὶ σχεδὸν ἐν αἵματι πάντα καθαρίζεται κατὰ τὸν νόμον καὶ χωρὶς αἱματεκχυσίας οὐ γίνεται ἄφεσις.f
Sin Put Away by Christ's Sacrifice
23 Ἀνάγκη οὖν τὰ μὲν ὑποδείγματα τῶν ἐν τοῖς οὐρανοῖς τούτοις καθαρίζεσθαι, αὐτὰ δὲ τὰ ἐπουράνια κρείττοσιν θυσίαις παρὰ ταύτας.g 24 * οὐ γὰρ εἰς χειροποίητα εἰσῆλθεν ἅγια Χριστός, ἀντίτυπα τῶν ἀληθινῶν, ἀλλ᾽ εἰς αὐτὸν τὸν οὐρανόν, νῦν ἐμφανισθῆναι τῷ προσώπῳ τοῦ θεοῦ ὑπὲρ ἡμῶν· 25 οὐδ᾽ ἵνα πολλάκις προσφέρῃ ἑαυτόν, ὥσπερ ὁ ἀρχιερεὺς εἰσέρχεται εἰς τὰ ἅγια κατ᾽ ἐνιαυτὸν ἐν αἵματι ἀλλοτρίῳ, 26 ἐπεὶ ἔδει αὐτὸν πολλάκις παθεῖν ἀπὸ καταβολῆς κόσμου· νυνὶ δὲ ἅπαξ ἐπὶ συντελείᾳ τῶν αἰώνων εἰς ἀθέτησιν [τῆς] ἁμαρτίας διὰ τῆς θυσίας αὐτοῦ πεφανέρωται. 27 * καὶ καθ᾽ ὅσον ἀπόκειται τοῖς ἀνθρώποις ἅπαξ ἀποθανεῖν, μετὰ δὲ τοῦτο κρίσις, 28 * οὕτως καὶ ὁ Χριστὸς ἅπαξ προσενεχθεὶς εἰς τὸ πολλῶν ἀνενεγκεῖν ἁμαρτίας, ἐκ δευτέρου χωρὶς ἁμαρτίας ὀφθήσεται τοῖς αὐτὸν ἀπεκδεχομένοις εἰς σωτηρίαν.h
10
1 Σκιὰν γὰρ ἔχων ὁ νόμος τῶν μελλόντων ἀγαθῶν, οὐκ αὐτὴν1 τὴν εἰκόνα τῶν πραγμάτων, κατ᾽ ἐνιαυτὸν ταῖς αὐταῖς θυσίαις ἃς προσφέρουσιν εἰς τὸ διηνεκὲς οὐδέποτε δύναται2 τοὺς προσερχομένους τελειῶσαι· 2 ἐπεὶ οὐκ ἂν ἐπαύσαντο προσφερόμεναι διὰ τὸ μηδεμίαν ἔχειν ἔτι συνείδησιν ἁμαρτιῶν τοὺς λατρεύοντας ἅπαξ κεκαθαρισμένους; 3 ἀλλ᾽ ἐν αὐταῖς ἀνάμνησις ἁμαρτιῶν κατ᾽ ἐνιαυτόν·a 4 * ἀδύνατον γὰρ αἷμα ταύρων καὶ τράγων ἀφαιρεῖν ἁμαρτίας.b
5 Διὸ εἰσερχόμενος εἰς τὸν κόσμον λέγει,
Θυσίαν καὶ προσφορὰν οὐκ ἠθέλησας,
σῶμα δὲ κατηρτίσω μοι·
6 ὁλοκαυτώματα καὶ περὶ ἁμαρτίας
οὐκ εὐδόκησας.
7 * τότε εἶπον,
Ἰδοὺ ἥκω,
ἐν κεφαλίδι βιβλίου γέγραπται περὶ ἐμοῦ,
τοῦ ποιῆσαι ὁ θεὸς τὸ θέλημά σου.c
8 * ἀνώτερον λέγων ὅτι Θυσίας καὶ προσφορὰς καὶ ὁλοκαυτώματα καὶ περὶ ἁμαρτίας οὐκ ἠθέλησας οὐδὲ εὐδόκησας, αἵτινες κατὰ νόμον προσφέρονται, 9 * τότε εἴρηκεν, Ἰδοὺ ἥκω τοῦ ποιῆσαι τὸ θέλημά σου.d ἀναιρεῖ τὸ πρῶτον ἵνα τὸ δεύτερον στήσῃ, 10 * ἐν ᾧ θελήματι ἡγιασμένοι ἐσμὲν διὰ τῆς προσφορᾶς τοῦ σώματος Ἰησοῦ Χριστοῦ ἐφάπαξ.e
11 * Καὶ πᾶς μὲν ἱερεὺς3 ἕστηκεν καθ᾽ ἡμέραν λειτουργῶν καὶ τὰς αὐτὰς πολλάκις προσφέρων θυσίας, αἵτινες οὐδέποτε δύνανται περιελεῖν ἁμαρτίας, 12 * οὗτος δὲ μίαν ὑπὲρ ἁμαρτιῶν προσενέγκας θυσίανf εἰς τὸ διηνεκὲςg ἐκάθισεν ἐν δεξιᾷ τοῦ θεοῦ, 13 * τὸ λοιπὸν ἐκδεχόμενος ἕως τεθῶσιν οἱ ἐχθροὶ αὐτοῦ ὑποπόδιον τῶν ποδῶν αὐτοῦ. 14 μιᾷ γὰρ προσφορᾷ τετελείωκεν εἰς τὸ διηνεκὲς τοὺς ἁγιαζομένους.h
15 Μαρτυρεῖ δὲ ἡμῖν καὶ τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον· μετὰ γὰρ τὸ εἰρηκέναι,i
16 * Αὕτη ἡ διαθήκη ἣν διαθήσομαι πρὸς αὐτοὺς
μετὰ τὰς ἡμέρας ἐκείνας, λέγει κύριος·
διδοὺς νόμους μου ἐπὶ καρδίας αὐτῶν
καὶ ἐπὶ τὴν διάνοιαν αὐτῶν ἐπιγράψω αὐτούς,
17 * καὶ τῶν ἁμαρτιῶν αὐτῶν καὶ τῶν ἀνομιῶν αὐτῶν
οὐ μὴ μνησθήσομαι ἔτι.k
18 ὅπου δὲ ἄφεσις τούτων, οὐκέτι προσφορὰ περὶ ἁμαρτίας.l
Exhortation and Warning
19 * Ἔχοντες οὖν, ἀδελφοί, παρρησίαν εἰς τὴν εἴσοδον τῶν ἁγίων ἐν τῷ αἵματι Ἰησοῦ, 20 ἣν ἐνεκαίνισεν ἡμῖν ὁδὸν πρόσφατον καὶ ζῶσαν διὰ τοῦ καταπετάσματος, τοῦτ᾽ ἔστιν τῆς σαρκὸς αὐτοῦ, 21 καὶ ἱερέα μέγαν ἐπὶ τὸν οἶκον τοῦ θεοῦ, 22 * προσερχώμεθα μετὰ ἀληθινῆς καρδίας ἐν πληροφορίᾳ πίστεως ῥεραντισμένοι τὰς καρδίας ἀπὸ συνειδήσεως πονηρᾶς καὶ λελουσμένοι τὸ σῶμα ὕδατι καθαρῷ· 23 * κατέχωμεν τὴν ὁμολογίαν τῆς ἐλπίδος ἀκλινῆ, πιστὸς γὰρ ὁ ἐπαγγειλάμενος, 24 καὶ κατανοῶμεν ἀλλήλους εἰς παροξυσμὸν ἀγάπης καὶ καλῶν ἔργων, 25 μὴ ἐγκαταλείποντες τὴν ἐπισυναγωγὴν ἑαυτῶν, καθὼς ἔθος τισίν, ἀλλὰ παρακαλοῦντες, καὶ τοσούτῳ μᾶλλον ὅσῳ βλέπετε ἐγγίζουσαν τὴν ἡμέραν.m
26 * Ἑκουσίως γὰρ ἁμαρτανόντων ἡμῶν μετὰ τὸ λαβεῖν τὴν ἐπίγνωσιν τῆς ἀληθείας, οὐκέτι περὶ ἁμαρτιῶν ἀπολείπεται θυσία, 27 * φοβερὰ δέ τις ἐκδοχὴ κρίσεως καὶ πυρὸς ζῆλος ἐσθίειν μέλλοντος τοὺς ὑπεναντίους. 28 * ἀθετήσας τις νόμον Μωϋσέως χωρὶς οἰκτιρμῶν ἐπὶ δυσὶν ἢ τρισὶν μάρτυσιν ἀποθνῄσκει· 29 * πόσῳ δοκεῖτε χείρονος ἀξιωθήσεται τιμωρίας ὁ τὸν υἱὸν τοῦ θεοῦ καταπατήσας καὶ τὸ αἷμα τῆς διαθήκης κοινὸν ἡγησάμενος, ἐν ᾧ ἡγιάσθη, καὶ τὸ πνεῦμα τῆς χάριτος ἐνυβρίσας;n 30 * οἴδαμεν γὰρ τὸν εἰπόντα,
Ἐμοὶ ἐκδίκησις, ἐγὼ ἀνταποδώσω.
καὶ πάλιν,
Κρινεῖ κύριος τὸν λαὸν αὐτοῦ.o
31 φοβερὸν τὸ ἐμπεσεῖν εἰς χεῖρας θεοῦ ζῶντος.p
32 Ἀναμιμνῄσκεσθε δὲ τὰς πρότερον ἡμέρας, ἐν αἷς φωτισθέντες πολλὴν ἄθλησιν ὑπεμείνατε παθημάτων, 33 * τοῦτο μὲν ὀνειδισμοῖς τε καὶ θλίψεσιν θεατριζόμενοι, τοῦτο δὲ κοινωνοὶ τῶν οὕτως ἀναστρεφομένων γενηθέντες. 34 καὶ γὰρ τοῖς δεσμίοις4 συνεπαθήσατε καὶ τὴν ἁρπαγὴν τῶν ὑπαρχόντων ὑμῶν μετὰ χαρᾶς προσεδέξασθε γινώσκοντες ἔχειν ἑαυτοὺς5 κρείττονα ὕπαρξιν καὶ μένουσαν.q 35 μὴ ἀποβάλητε οὖν τὴν παρρησίαν ὑμῶν, ἥτις ἔχει μεγάλην μισθαποδοσίαν. 36 * ὑπομονῆς γὰρ ἔχετε χρείαν ἵνα τὸ θέλημα τοῦ θεοῦ ποιήσαντες κομίσησθε τὴν ἐπαγγελίαν.
37 ** ἔτι γὰρ μικρὸν ὅσον ὅσον,
ἐρχόμενος ἥξει καὶ οὐ χρονίσει·
38 * ὁ δὲ δίκαιός μου ἐκ πίστεως6 ζήσεται,
καὶ ἐὰν ὑποστείληται,
οὐκ εὐδοκεῖ ἡ ψυχή μου ἐν αὐτῷ.r
39 ἡμεῖς δὲ οὐκ ἐσμὲν ὑποστολῆς εἰς ἀπώλειαν ἀλλὰ πίστεως εἰς περιποίησιν ψυχῆς.s
11
Faith
1 Ἔστιν δὲ πίστις ἐλπιζομένων ὑπόστασις, πραγμάτων1 ἔλεγχος οὐ βλεπομένων.a 2 ἐν ταύτῃ γὰρ ἐμαρτυρήθησαν οἱ πρεσβύτεροι.b
3 * Πίστει νοοῦμεν κατηρτίσθαι τοὺς αἰῶνας ῥήματι θεοῦ, εἰς τὸ μὴ ἐκ φαινομένων τὸ βλεπόμενον γεγονέναι.c
4 * Πίστει πλείονα θυσίαν Ἅβελ παρὰ Κάϊν προσήνεγκεν τῷ θεῷ, δι᾽ ἧς ἐμαρτυρήθη εἶναι δίκαιος, μαρτυροῦντος ἐπὶ τοῖς δώροις αὐτοῦ τοῦ θεοῦ, καὶ δι᾽ αὐτῆς ἀποθανὼν ἔτι λαλεῖ.d 5 * Πίστει Ἑνὼχ μετετέθη τοῦ μὴ ἰδεῖν θάνατον, καὶ οὐχ ηὑρίσκετο διότι μετέθηκεν αὐτὸν ὁ θεός. πρὸ γὰρ τῆς μεταθέσεως μεμαρτύρηται εὐαρεστηκέναι τῷ θεῷ· 6 χωρὶς δὲ πίστεως ἀδύνατον εὐαρεστῆσαι· πιστεῦσαι γὰρ δεῖ τὸν προσερχόμενον τῷ θεῷ ὅτι ἔστιν καὶ τοῖς ἐκζητοῦσιν αὐτὸν μισθαποδότης γίνεται.e 7 * Πίστει χρηματισθεὶς Νῶε περὶ τῶν μηδέπω βλεπομένων, εὐλαβηθεὶς κατεσκεύασεν κιβωτὸν εἰς σωτηρίαν τοῦ οἴκου αὐτοῦ δι᾽ ἧς κατέκρινεν τὸν κόσμον, καὶ τῆς κατὰ πίστιν δικαιοσύνης ἐγένετο κληρονόμος.f
8 * Πίστει καλούμενος Ἀβραὰμ ὑπήκουσεν ἐξελθεῖν εἰς τόπον ὃν ἤμελλεν λαμβάνειν εἰς κληρονομίαν, καὶ ἐξῆλθεν μὴ ἐπιστάμενος ποῦ ἔρχεται.g 9 * Πίστει παρῴκησεν εἰς γῆν τῆς ἐπαγγελίας ὡς ἀλλοτρίαν ἐν σκηναῖς κατοικήσας μετὰ Ἰσαὰκ καὶ Ἰακὼβ τῶν συγκληρονόμων τῆς ἐπαγγελίας τῆς αὐτῆς· 10 ἐξεδέχετο γὰρ τὴν τοὺς θεμελίους ἔχουσαν πόλιν ἧς τεχνίτης καὶ δημιουργὸς ὁ θεός.h 11 * Πίστει καὶ αὐτὴ Σάρρα στεῖρα δύναμιν2 εἰς καταβολὴν σπέρματος ἔλαβεν καὶ παρὰ καιρὸν ἡλικίας, ἐπεὶ πιστὸν ἡγήσατο τὸν ἐπαγγειλάμενον. 12 * διὸ καὶ ἀφ᾽ ἑνὸς ἐγεννήθησαν, καὶ ταῦτα νενεκρωμένου, καθὼς τὰ ἄστρα τοῦ οὐρανοῦ τῷ πλήθει καὶ ὡς ἡ ἄμμος ἡ παρὰ τὸ χεῖλος τῆς θαλάσσης ἡ ἀναρίθμητος.i
13 * Κατὰ πίστιν ἀπέθανον οὗτοι πάντες, μὴ λαβόντες τὰς ἐπαγγελίας ἀλλὰ πόρρωθεν αὐτὰς ἰδόντες καὶ ἀσπασάμενοι καὶ ὁμολογήσαντες ὅτι ξένοι καὶ παρεπίδημοί εἰσιν ἐπὶ τῆς γῆς. 14 οἱ γὰρ τοιαῦτα λέγοντες ἐμφανίζουσιν ὅτι πατρίδα ἐπιζητοῦσιν. 15 καὶ εἰ μὲν ἐκείνης ἐμνημόνευον ἀφ᾽ ἧς ἐξέβησαν, εἶχον ἂν καιρὸν ἀνακάμψαι· 16 * νῦν δὲ κρείττονος ὀρέγονται, τοῦτ᾽ ἔστιν ἐπουρανίου. διὸ οὐκ ἐπαισχύνεται αὐτοὺς ὁ θεὸς θεὸς ἐπικαλεῖσθαι αὐτῶν· ἡτοίμασεν γὰρ αὐτοῖς πόλιν.k
17 * Πίστει προσενήνοχεν Ἀβραὰμ τὸν Ἰσαὰκ πειραζόμενος καὶ τὸν μονογενῆ προσέφερεν, ὁ τὰς ἐπαγγελίας ἀναδεξάμενος, 18 * πρὸς ὃν ἐλαλήθη ὅτι Ἐν Ἰσαὰκ κληθήσεταί σοι σπέρμα,l 19 λογισάμενος ὅτι καὶ ἐκ νεκρῶν ἐγείρειν δυνατὸς ὁ θεός, ὅθεν αὐτὸν καὶ ἐν παραβολῇ ἐκομίσατο.m 20 * Πίστει καὶ περὶ μελλόντων εὐλόγησεν Ἰσαὰκ τὸν Ἰακὼβ καὶ τὸν Ἠσαῦ.n 21 * Πίστει Ἰακὼβ ἀποθνῄσκων ἕκαστον τῶν υἱῶν Ἰωσὴφ εὐλόγησεν καὶ προσεκύνησεν ἐπὶ τὸ ἄκρον τῆς ῥάβδου αὐτοῦ.o 22 * Πίστει Ἰωσὴφ τελευτῶν περὶ τῆς ἐξόδου τῶν υἱῶν Ἰσραὴλ ἐμνημόνευσεν καὶ περὶ τῶν ὀστέων αὐτοῦ ἐνετείλατο.p
23 * Πίστει Μωϋσῆς γεννηθεὶς ἐκρύβη τρίμηνον ὑπὸ τῶν πατέρων αὐτοῦ, διότι εἶδον ἀστεῖον τὸ παιδίον καὶ οὐκ ἐφοβήθησαν τὸ διάταγμα τοῦ βασιλέως3.q 24 * Πίστει Μωϋσῆς μέγας γενόμενος ἠρνήσατο λέγεσθαι υἱὸς θυγατρὸς Φαραώ, 25 μᾶλλον ἑλόμενος συγκακουχεῖσθαι τῷ λαῷ τοῦ θεοῦ ἢ πρόσκαιρον ἔχειν ἁμαρτίας ἀπόλαυσιν, 26 μείζονα πλοῦτον ἡγησάμενος τῶν Αἰγύπτου θησαυρῶν τὸν ὀνειδισμὸν τοῦ Χριστοῦ· ἀπέβλεπεν γὰρ εἰς τὴν μισθαποδοσίαν.r 27 * Πίστει κατέλιπεν Αἴγυπτον μὴ φοβηθεὶς τὸν θυμὸν τοῦ βασιλέως· τὸν γὰρ ἀόρατον ὡς ὁρῶν ἐκαρτέρησεν.s 28 * Πίστει πεποίηκεν τὸ πάσχα καὶ τὴν πρόσχυσιν τοῦ αἵματος, ἵνα μὴ ὁ ὀλοθρεύων τὰ πρωτότοκα θίγῃ αὐτῶν.t 29 * Πίστει διέβησαν τὴν Ἐρυθρὰν Θάλασσαν ὡς διὰ ξηρᾶς γῆς, ἧς πεῖραν λαβόντες οἱ Αἰγύπτιοι κατεπόθησαν.u 30 * Πίστει τὰ τείχη Ἰεριχὼ ἔπεσαν κυκλωθέντα ἐπὶ ἑπτὰ ἡμέρας.v 31 * Πίστει Ῥαὰβ ἡ πόρνη οὐ συναπώλετο τοῖς ἀπειθήσασιν δεξαμένη τοὺς κατασκόπους μετ᾽ εἰρήνης.w
32 Καὶ τί ἔτι λέγω; ἐπιλείψει με γὰρ διηγούμενον ὁ χρόνος περὶ Γεδεών, Βαράκ, Σαμψών, Ἰεφθάε, Δαυίδ τε καὶ Σαμουὴλ καὶ τῶν προφητῶν, 33 * οἳ διὰ πίστεως κατηγωνίσαντο βασιλείας, εἰργάσαντο δικαιοσύνην, ἐπέτυχον ἐπαγγελιῶν, ἔφραξαν στόματα λεόντων, 34 * ἔσβεσαν δύναμιν πυρός, ἔφυγον στόματα μαχαίρης, ἐδυναμώθησαν ἀπὸ ἀσθενείας, ἐγενήθησαν ἰσχυροὶ ἐν πολέμῳ, παρεμβολὰς ἔκλιναν ἀλλοτρίων.x 35 * ἔλαβον γυναῖκες ἐξ ἀναστάσεως τοὺς νεκροὺς αὐτῶν·y ἄλλοι δὲ ἐτυμπανίσθησαν οὐ προσδεξάμενοι τὴν ἀπολύτρωσιν, ἵνα κρείττονος ἀναστάσεως τύχωσιν· 36 * ἕτεροι δὲ ἐμπαιγμῶν καὶ μαστίγων πεῖραν ἔλαβον, ἔτι δὲ δεσμῶν καὶ φυλακῆς· 37 * ἐλιθάσθησαν, ἐπρίσθησαν4, ἐν φόνῳ μαχαίρης ἀπέθανον, περιῆλθον ἐν μηλωταῖς, ἐν αἰγείοις δέρμασιν, ὑστερούμενοι, θλιβόμενοι, κακουχούμενοι, 38 ὧν οὐκ ἦν ἄξιος ὁ κόσμος, ἐπὶ ἐρημίαις πλανώμενοι καὶ ὄρεσιν καὶ σπηλαίοις καὶ ταῖς ὀπαῖς τῆς γῆς.z
39 Καὶ οὗτοι πάντες μαρτυρηθέντες διὰ τῆς πίστεως οὐκ ἐκομίσαντο τὴν ἐπαγγελίαν, 40 τοῦ θεοῦ περὶ ἡμῶν κρεῖττόν τι προβλεψαμένου, ἵνα μὴ χωρὶς ἡμῶν τελειωθῶσιν.aa
12
The Discipline of the Lord
1 * Τοιγαροῦν καὶ ἡμεῖς τοσοῦτον ἔχοντες περικείμενον ἡμῖν νέφος μαρτύρων, ὄγκον ἀποθέμενοι πάντα καὶ τὴν εὐπερίστατον1 ἁμαρτίαν, δι᾽ ὑπομονῆς τρέχωμεν τὸν προκείμενον ἡμῖν ἀγῶνα 2 * ἀφορῶντες εἰς τὸν τῆς πίστεως ἀρχηγὸν καὶ τελειωτὴν Ἰησοῦν, ὃς ἀντὶ τῆς προκειμένης αὐτῷ χαρᾶς ὑπέμεινεν σταυρὸν αἰσχύνης καταφρονήσας ἐν δεξιᾷ τε τοῦ θρόνου τοῦ θεοῦ κεκάθικεν.a 3 ἀναλογίσασθε γὰρ τὸν τοιαύτην ὑπομεμενηκότα ὑπὸ τῶν ἁμαρτωλῶν εἰς ἑαυτὸν2 ἀντιλογίαν, ἵνα μὴ κάμητε ταῖς ψυχαῖς ὑμῶν ἐκλυόμενοι.b
4 Οὔπω μέχρις αἵματος ἀντικατέστητε πρὸς τὴν ἁμαρτίαν ἀνταγωνιζόμενοι.c 5 καὶ ἐκλέλησθε τῆς παρακλήσεως, ἥτις ὑμῖν ὡς υἱοῖς διαλέγεται,
Υἱέ μου, μὴ ὀλιγώρει παιδείας κυρίου
μηδὲ ἐκλύου ὑπ᾽ αὐτοῦ ἐλεγχόμενος·
6 ** ὃν γὰρ ἀγαπᾷ κύριος παιδεύει,
μαστιγοῖ δὲ πάντα υἱὸν ὃν παραδέχεται.d
7 * εἰς παιδείαν ὑπομένετε, ὡς υἱοῖς ὑμῖν προσφέρεται ὁ θεός. τίς γὰρ υἱὸς ὃν οὐ παιδεύει πατήρ; 8 εἰ δὲ χωρίς ἐστε παιδείας ἧς μέτοχοι γεγόνασιν πάντες, ἄρα νόθοι καὶ οὐχ υἱοί ἐστε.e 9 * εἶτα τοὺς μὲν τῆς σαρκὸς ἡμῶν πατέρας εἴχομεν παιδευτὰς καὶ ἐνετρεπόμεθα· οὐ πολὺ [δὲ] μᾶλλον ὑποταγησόμεθα τῷ πατρὶ τῶν πνευμάτων καὶ ζήσομεν; 10 οἱ μὲν γὰρ πρὸς ὀλίγας ἡμέρας κατὰ τὸ δοκοῦν αὐτοῖς ἐπαίδευον, ὁ δὲ ἐπὶ τὸ συμφέρον εἰς τὸ μεταλαβεῖν τῆς ἁγιότητος αὐτοῦ. 11 * πᾶσα δὲ παιδεία πρὸς μὲν τὸ παρὸν οὐ δοκεῖ χαρᾶς εἶναι ἀλλὰ λύπης, ὕστερον δὲ καρπὸν εἰρηνικὸν τοῖς δι᾽ αὐτῆς γεγυμνασμένοις ἀποδίδωσιν δικαιοσύνης.f
12 * Διὸ τὰς παρειμένας χεῖρας καὶ τὰ παραλελυμένα γόνατα ἀνορθώσατε, 13 * καὶ τροχιὰς ὀρθὰς ποιεῖτε τοῖς ποσὶν ὑμῶν, ἵνα μὴ τὸ χωλὸν ἐκτραπῇ, ἰαθῇ δὲ μᾶλλον.g
Warning against Rejecting God's Grace
14 * Εἰρήνην διώκετε μετὰ πάντων καὶ τὸν ἁγιασμόν, οὗ χωρὶς οὐδεὶς ὄψεται τὸν κύριον, 15 * ἐπισκοποῦντες μή τις ὑστερῶν ἀπὸ τῆς χάριτος τοῦ θεοῦ, μή τις ῥίζα πικρίας ἄνω φύουσα ἐνοχλῇ καὶ δι᾽ αὐτῆς μιανθῶσιν πολλοί,h 16 * μή τις πόρνος ἢ βέβηλος ὡς Ἠσαῦ, ὃς ἀντὶ βρώσεως μιᾶς ἀπέδετο τὰ πρωτοτόκια ἑαυτοῦ. 17 * ἴστε γὰρ ὅτι καὶ μετέπειτα θέλων κληρονομῆσαι τὴν εὐλογίαν ἀπεδοκιμάσθη, μετανοίας γὰρ τόπον οὐχ εὗρεν καίπερ μετὰ δακρύων ἐκζητήσας αὐτήν.i
18 Οὐ γὰρ προσεληλύθατε ψηλαφωμένῳ3 καὶ κεκαυμένῳ πυρὶ καὶ γνόφῳ καὶ ζόφῳ καὶ θυέλλῃ 19 * καὶ σάλπιγγος ἤχῳ καὶ φωνῇ ῥημάτων, ἧς οἱ ἀκούσαντες παρῃτήσαντο μὴ προστεθῆναι αὐτοῖς λόγον, 20 * οὐκ ἔφερον γὰρ τὸ διαστελλόμενον, Κἂν θηρίον θίγῃ τοῦ ὄρους, λιθοβοληθήσεται·k 21 * καί, οὕτω φοβερὸν ἦν τὸ φανταζόμενον, Μωϋσῆς εἶπεν, Ἔκφοβός εἰμι καὶ ἔντρομος.l 22 * ἀλλὰ προσεληλύθατε Σιὼν ὄρει καὶ πόλει θεοῦ ζῶντος, Ἰερουσαλὴμ ἐπουρανίῳ, καὶ μυριάσιν ἀγγέλων,m πανηγύρειn 23 * καὶ ἐκκλησίᾳ πρωτοτόκων ἀπογεγραμμένων ἐν οὐρανοῖς καὶ κριτῇ θεῷ πάντων καὶ πνεύμασι δικαίων τετελειωμένων 24 * καὶ διαθήκης νέας μεσίτῃ Ἰησοῦ καὶ αἵματι ῥαντισμοῦ κρεῖττον λαλοῦντι παρὰ τὸν Ἅβελ.o
25 * Βλέπετε μὴ παραιτήσησθε τὸν λαλοῦντα· εἰ γὰρ ἐκεῖνοι οὐκ ἐξέφυγον ἐπὶ γῆς παραιτησάμενοι τὸν χρηματίζοντα, πολὺ μᾶλλον ἡμεῖς οἱ τὸν ἀπ᾽ οὐρανῶν ἀποστρεφόμενοι, 26 * οὗ ἡ φωνὴ τὴν γῆν ἐσάλευσεν τότε, νῦν δὲ ἐπήγγελται λέγων, Ἔτι ἅπαξ ἐγὼ σείσω οὐ μόνον τὴν γῆν ἀλλὰ καὶ τὸν οὐρανόν. 27 τὸ δὲ Ἔτι ἅπαξ δηλοῖ [τὴν] τῶν σαλευομένων μετάθεσιν ὡς πεποιημένων, ἵνα μείνῃ τὰ μὴ σαλευόμενα.p 28 Διὸ βασιλείαν ἀσάλευτον παραλαμβάνοντες ἔχωμεν χάριν, δι᾽ ἧς λατρεύωμεν εὐαρέστως τῷ θεῷ μετὰ εὐλαβείας καὶ δέους· 29 * καὶ γὰρ ὁ θεὸς ἡμῶν πῦρ καταναλίσκον.q
13
Service Well-Pleasing to God
1 Ἡ φιλαδελφία μενέτω. 2 * τῆς φιλοξενίας μὴ ἐπιλανθάνεσθε, διὰ ταύτης γὰρ ἔλαθόν τινες ξενίσαντες ἀγγέλους.a 3 * μιμνῄσκεσθε τῶν δεσμίων ὡς συνδεδεμένοι, τῶν κακουχουμένων ὡς καὶ αὐτοὶ ὄντες ἐν σώματι.b 4 * Τίμιος ὁ γάμος ἐν πᾶσιν καὶ ἡ κοίτη ἀμίαντος, πόρνους γὰρ καὶ μοιχοὺς κρινεῖ ὁ θεός.c 5 * Ἀφιλάργυρος ὁ τρόπος, ἀρκούμενοι τοῖς παροῦσιν. αὐτὸς γὰρ εἴρηκεν, Οὐ μή σε ἀνῶ οὐδ᾽ οὐ μή σε ἐγκαταλίπω,d 6 * ὥστε θαρροῦντας ἡμᾶς λέγειν,
Κύριος ἐμοὶ βοηθός,
[καὶ] οὐ φοβηθήσομαι,
τί ποιήσει μοι ἄνθρωπος;e
7 * Μνημονεύετε τῶν ἡγουμένων ὑμῶν, οἵτινες ἐλάλησαν ὑμῖν τὸν λόγον τοῦ θεοῦ, ὧν ἀναθεωροῦντες τὴν ἔκβασιν τῆς ἀναστροφῆς μιμεῖσθε τὴν πίστιν.f 8 Ἰησοῦς Χριστὸς ἐχθὲς καὶ σήμερον ὁ αὐτὸς καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας.g 9 * διδαχαῖς ποικίλαις καὶ ξέναις μὴ παραφέρεσθε· καλὸν γὰρ χάριτι βεβαιοῦσθαι τὴν καρδίαν, οὐ βρώμασιν, ἐν οἷς οὐκ ὠφελήθησαν οἱ περιπατοῦντες.h 10 ἔχομεν θυσιαστήριον ἐξ οὗ φαγεῖν οὐκ ἔχουσιν ἐξουσίαν οἱ τῇ σκηνῇ λατρεύοντες.i 11 * ὧν γὰρ εἰσφέρεται ζῴων τὸ αἷμα περὶ ἁμαρτίας εἰς τὰ ἅγια διὰ τοῦ ἀρχιερέως, τούτων τὰ σώματα κατακαίεται ἔξω τῆς παρεμβολῆς.k 12 διὸ καὶ Ἰησοῦς, ἵνα ἁγιάσῃ διὰ τοῦ ἰδίου αἵματος τὸν λαόν, ἔξω τῆς πύλης ἔπαθεν. 13 * τοίνυν ἐξερχώμεθα πρὸς αὐτὸν ἔξω τῆς παρεμβολῆς τὸν ὀνειδισμὸν αὐτοῦ φέροντες· 14 * οὐ γὰρ ἔχομεν ὧδε μένουσαν πόλιν ἀλλὰ τὴν μέλλουσαν ἐπιζητοῦμεν.l 15 * δι᾽ αὐτοῦ [οὖν]1 ἀναφέρωμεν θυσίαν αἰνέσεως διὰ παντὸς τῷ θεῷ, τοῦτ᾽ ἔστιν καρπὸν χειλέων ὁμολογούντων τῷ ὀνόματι αὐτοῦ.m 16 * τῆς δὲ εὐποιΐας καὶ κοινωνίας μὴ ἐπιλανθάνεσθε· τοιαύταις γὰρ θυσίαις εὐαρεστεῖται ὁ θεός.n
17 * Πείθεσθε τοῖς ἡγουμένοις ὑμῶν καὶ ὑπείκετε, αὐτοὶ γὰρ ἀγρυπνοῦσιν ὑπὲρ τῶν ψυχῶν ὑμῶν ὡς λόγον ἀποδώσοντες, ἵνα μετὰ χαρᾶς τοῦτο ποιῶσιν καὶ μὴ στενάζοντες· ἀλυσιτελὲς γὰρ ὑμῖν τοῦτο.o
18 * Προσεύχεσθε περὶ ἡμῶν· πειθόμεθα γὰρ ὅτι καλὴν συνείδησιν ἔχομεν, ἐν πᾶσιν καλῶς θέλοντες ἀναστρέφεσθαι. 19 περισσοτέρως δὲ παρακαλῶ τοῦτο ποιῆσαι, ἵνα τάχιον ἀποκατασταθῶ ὑμῖν.p
Benediction and Final Greetings
20 * Ὁ δὲ θεὸς τῆς εἰρήνης, ὁ ἀναγαγὼν ἐκ νεκρῶν τὸν ποιμένα τῶν προβάτων τὸν μέγαν ἐν αἵματι διαθήκης αἰωνίου, τὸν κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν, 21 καταρτίσαι ὑμᾶς ἐν παντὶ ἀγαθῷ2 εἰς τὸ ποιῆσαι τὸ θέλημα αὐτοῦ, ποιῶν ἐν ἡμῖν3 τὸ εὐάρεστον ἐνώπιον αὐτοῦ διὰ Ἰησοῦ Χριστοῦ, ᾧ ἡ δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας [τῶν αἰώνων]4, ἀμήν.q
22 Παρακαλῶ δὲ ὑμᾶς, ἀδελφοί, ἀνέχεσθε τοῦ λόγου τῆς παρακλήσεως, καὶ γὰρ διὰ βραχέων ἐπέστειλα ὑμῖν.r 23 Γινώσκετε τὸν ἀδελφὸν ἡμῶν Τιμόθεον ἀπολελυμένον, μεθ᾽ οὗ ἐὰν τάχιον ἔρχηται ὄψομαι ὑμᾶς.s
24 Ἀσπάσασθε πάντας τοὺς ἡγουμένους ὑμῶν καὶ πάντας τοὺς ἁγίους.t ἀσπάζονται ὑμᾶς οἱ ἀπὸ τῆς Ἰταλίας.u 25 ἡ χάρις μετὰ πάντων ὑμῶν.5

*2 ὃν … πάντων Ps 2.8; Mt 21.38 δι᾽ … αἰῶνας Jn 1.3; Col 1.16
*3 χαρακτὴρ … αὐτοῦ 2 Cor 4.4; Col 1.15 ἐκάθισεν … ὑψηλοῖς Ps 110.1; Mt 22.44; Mk 16.19; Ac 2.34; Eph 1.20; He 8.1; 10.12; 12.2
13 {B} τῆς δυνάμεως αὐτοῦ, καθαρισμόν א A B H* P Ψ 075 0150 33 81 436 1175 1962 2464 itt, v vg syrpal arm geo1 Didymusdub Cyril John-Damascusmss // τῆς δυνάμεως, δι᾽ ἑαυτοῦ καθαρισμόν (P46 αὐτοῦ) 0243 6 424c 1739 1881* // τῆς δυνάμεως αὐτοῦ, δι᾽ ἑαυτοῦ (or αὑτοῦ or αὐτοῦ) καθαρισμόν D Hc 104 256 263 365 424* 459 1241 1319 1573 1852 1881c 1912 2127 2200 Byz [K L] Lect itar, b, comp, d vgms syr(p), h copsa, bo, fay (eth) geo2 slav Chrysostom John-Damascus; Augustine Varimadum
a3 S: TEV FC VP
*4 διαφορώτερον … ὄνομα Eph 1.21; Php 2.9
b4 NO P: TR AD NA TEV FC VP // SP: WH // P: M RSV NIV REB NRSV // MS: NJB
*5 Υἱός … σε Ps 2.7 (Ac 13.33; He 5.5) Ἐγὼ … υἱόν 2 Sm 7.14; 1 Chr 17.13
*6 Καὶ … θεοῦ Dt 32.43 lxx (Ps 97.7)
*7 Ὁ ποιῶν … φλόγα Ps 104.4
28 {B} σου (see Ps 45.7) A D Ψ 075 0150 0243 6 33 81 104 256 263 365 424 436 459 1175 1241 1319 1739 1852 1881 1912 1962 2127 2200 2464 Byz [K L P] Lect itar, b, comp, d, t, v vg syrp, h, palms copsa, bo, fay arm eth geo slav Gregory-Nyssa Chrysostom Cyril Theodoret; Jerome // αὐτοῦ P46 א B // omit 1573 syrpalms
*8-9 Ὁ θρόνος … μετόχους σου Ps 45.6-7
c9 C: AD M Seg Lu TOB REB ‖
dC: TR WH AD M RSV TEV Seg FC NIV VP Lu NJB TOB REB REBmg NRSV ‖
eC: TR WH RSV TEV FC NIV VP NJB REBmg NRSV
*10-12 Σὺ … ἐκλείψουσιν Ps 102.25-27
312 {A} ἑλίξεις (or εἱλίξεις) P46 א2 A B D2 Ψ 075 0150 0243 6 33 81 104 256 263 365 424 436 459 1175 1241 1319 1573 1739 1852 1881 1912 1962 2127 2200 2464 Byz [K L P] Lect itar, b, v vgst syrp, h, pal arm eth geo slav Chrysostom Cyril // ἀλλάξεις (see Ps 101.27 lxx) א* D* itcomp, d, t vgcl, ww Athanasius
412 {B} ὡς ἱμάτιον καί P46 א A B (D* omit καί) 1739 (itd) vgmss (syrpalms) copfay arm // καί (see Ps 101.27 lxx) D2 Ψ 075 0150 0243 6 33 81 104 256 263 365 424 436 459 1175 1241 1319 1573 1852 1881 1912 1962 2127 2200 2464 Byz [K L P] Lect itar, b, comp, t, v vg syr(p), h, (palms) copsa, bo eth geo slav Athanasius Chrysostom Cyril
*13 Κάθου … ποδῶν σου Ps 110.1
f13 P: TEV Seg NJB TOB
*14 εἰς … σωτηρίαν Ps 34.7; 91.11
g14 NO P: TR // SP: WH // P: AD NA M RSV Seg Lu REB NRSV
*2.2 ὁ δι᾽ … λόγος Ac 7.38, 53; Ga 3.19
*3 πῶς … σωτηρίας He 10.29; 12.25
*4 πνεύματος … θέλησιν 1 Cor 12.4, 11
a2.4 P: TR WH AD NA M RSV Seg REB NRSV
17 {B} αὐτόν P46 B D2 075 424* 1175 1241 (1319 αὐτούς) 1852 2200 Byz [K L] Lectpt, AD vgms geo2 Theodoret // αὐτόν, καὶ κατέστησας αὐτὸν ἐπὶ τὰ ἔργα τῶν χειρῶν σου (see Ps 8.6 lxx) א A C D* P Ψ 0150 0243 6 33 81 104 256 263 365 424c 436 459 1573 1739 1881 1912 1962 2127 2464 Lectpt itar, b, comp, d, v vg (syrp, h with *) cop(sa), bo, (fay) arm eth geo1 slav Chrysostom
*6-8 Τί … αὐτοῦ Ps 8.5-7 lxx
*8 πάντα … ἀνυπότακτον 1 Cor 15.27
b8 P: Seg NJB TOB
28 {C} αὐτῷ א A C D Ψ 0150 0243 6 33 81 104 256 263 365 424 436 459 1175 1241 1319 1573 1739 1852 1881 1912 1962 2127 2200 2464 Byz [K L P] Lect itar, b, comp vg syrp, h copsa, bo eth geo slav Chrysostom // omit P46 B (075 omit ἐν τῷ … ἀνυπότακτον) itd, v vgmss copboms arm Ambrose
*9 τὸν … ἐστεφανωμένον Php 2.8-9
39 {A} χάριτι θεοῦ P46 א A B C D Ψ 075 0150 6 33 81 104 256 263 365 424* 436 459 1175 1241 1319 1573 1739v.r.vid 1852 1881 1912 1962 2127 2200 2464 Byz [K L P] Lect itar, b, comp, d, v vg syrp, h, pal copsa, bo, fay arm eth geo slav mssacc. to Origen Origengr Athanasius Didymus Chrysostom mssacc. to Theodore Cyril Theodoret1/2 Ps-Oecumenius; Faustinus Jerome // χωρὶς θεοῦ 0243 424c vid 1739txt vgms Origengrv.r., lat mssacc. to Origen Theodore Nestoriansacc. to Ps-Oecumenius Theodoret1/2, lem; Ambrose mssacc. to Jerome Vigilius Fulgentius
c9 NO P: TR WH AD TEV FC Lu // S: TOB
d10 P: TEV FC
*11 οὐκ … καλεῖν Mt 25.40; Mk 3.35; Jn 20.17
*12 Ἀπαγγελῶ … σε Ps 22.22
*13 Ἐγὼ … αὐτῷ Is 8.17 lxx; 2 Sm 22.3 lxx; Is 12.2) Ἰδοὺ … θεός Is 8.18
e13 P: RSV TEV Seg FC NIV VP NJB TOB NRSV
*14 καταργήσῃ … διάβολον Jn 12.31; 1 Jn 3.8; Re 12.10
*16 σπέρματος Ἀβραὰμ ἐπιλαμβάνεται Is 41.8-9
*17 κατὰ … ὁμοιωθῆναι Php 2.7; He 2.14 τὸ … λαοῦ 1 Jn 2.2; 4.10
*18 He 4.15
f18 P: WH AD M // MS: NJB
*3.1 ἀρχιερέα … Ἰησοῦν He 4.14; 6.20; 7.26; 8.1; 9.11
12 {C} ὅλῳ (see 3.5; Nu 12.7 lxx) א A C D Ψ 075 0150 0243 6 33 81 104 256 263 365 424 436 459 1175 1241 1319 1573 1739 1852 1881 1912 1962 2127 2200 2464 Byz [K L P] Lect itar, b, comp, d, v vg syrp, h arm eth geo slav Chrysostom Cyril2/3 Nestorius Theodoret John-Damascus // omit P13, 46vid B vgms copsa, bo, fay Cyril1/3; Ambrose
*2, 5 Μωϋσῆς … αὐτοῦ Nu 12.7
*6 ἐάνπερ … κατάσχωμεν Col 1.23; He 3.14
26 {A} οὗ P13 א A B C D2 I Ψ 075 0150 33 81 104 256 263 365 424* 436 459 1175 1241 1319c 1573 1852 1881 1912 1962 2127 2200 (2464 οὗ ὁ) Byz [K L P] Lect itv syr(p), h, pal copsa, bo arm geo2 slav Ps-Athanasius Didymus Didymusdub Chrysostom Cyril Hesychius Theodoret John-Damascus; Jerome // 1319* // ὅς P46 D* 0243 6 424c 1739 itar, b, comp, d vg eth (geo1) Theodorelat; Lucifer Priscillian Ambrose
36 {B} κατάσχωμεν P13, 46 B copsa Lucifer Ambrose // μέχρι τέλους βεβαίαν κατάσχωμεν (see 3.14) א A C D Ψ 075 0150 0243 6 33 81 104 256 263 365 424 436 459 1241 1319 1573 1739 1852 1881 1912 (1962 βεβαίως) 2127 2200 2464 Byz [K L P] Lect (l 596 βεβαίως; l 593 βεβαίως κατέχομεν) itar, b, comp, d, v vg syr(p), h, pal copbo arm eth geo slav Didymus Chrysostom; Priscillian
a6 NO P: TR AD // SP: WH // P: NA M RSV REB NRSV
*7-11 Σήμερον … κατάπαυσίν μου Ps 95.7-11
*8 Ex 17.7; Nu 20.2-5
*11 Nu 14.21-23
b11 NO P: TR WH AD NA M RSV NJB REB NRSV
*14 ἐάνπερ … κατάσχωμεν He 3.6
c14 P: TEV FC VP
*15 Σήμερον … παραπικρασμῷ Ps 95.7-8 (He 3.7-8)
d15 P: Seg NIV TOB
*16-18 Nu 14.1-35
*17 ὧν … ἐρήμῳ Nu 14.29; 1 Cor 10.10
*18 ὤμοσεν … αὐτοῦ Nu 14.22-23; Ps 95.11; He 3.11
e19 NO P: TR WH // S: NIV Lu
12 {B} συγκεκ(ε)ρα(σ)μένους P13vid, 46 (A) B C D Ψ 075 0150 0243 6 33 81 256 263 365 424 436 1241 1319 1573 1739 1852 1881 1912 1962 2127 2200 2464 Byz [K L P] Lect itar, comp2, v vgww, st syrh, pal copsamss arm eth slav Cyril1/2 Theodore; Augustine // συγκεκραμένης vgmss Chrysostom // συγκεκ(ε)ρα(σ)μένος א l 1153 lAD itb, comp*, d vgcl syrp copsamss geo Cyril1/2 Theodoretms; Lucifer // συγκεκραμμένοι 104 459
a4.2 P: TOB
*3 Ὡς … μου Ps 95.11 (He 3.11; 4.5)
23 {A} εἰσερχόμεθα γάρ P13, 46 B D Ψ 0150 6 33 424 1241 1319 1852 1912 1962 2200 Byz [K L P] Lect itd vgmss syr(p), h, pal copsa (arm) eth geo slav Chrysostom Cyril // εἰσερχόμεθα οὖν א 075 0243 81 104 256 263 365 436 459 1573 1739 1881 2127 2464 l 596 copbo // εἰσερχώμεθα οὖν A C (itar, b, comp, v) (vg) vgms (Lucifer)
33 {C} τήν א A C D2 Ψ 075 0150 0243 6 33 81 104 256 263 365 424 436 459 1241 1319 1573 1739 1852 1881 1912 1962 2127 2200 2464 Byz [K L P] Lect copsa, bo arm eth geo Chrysostom Cyril // omit P13vid, 46 B D*
b3 P: Seg TOB
*4 Καὶ … αὐτοῦ Gn 2.2
*5 Εἰ … μου Ps 95.11 (He 3.11; 4.1)
c5 P: Seg NIV Lu TOB
*7 Σήμερον … ὑμῶν Ps 95.7-8 (He 3.7-8)
d7 P: TEV Seg FC TOB
*8 εἰ … κατέπαυσεν Dt 31.7; Jos 22.4
*10 ὥσπερ … θεός Gn 2.2; He 4.4
e10 SP: NA // P: M RSV Seg
f11 NO P: TR WH AD NA M RSV
*12 Ζῶν … θεοῦ 1 Pe 1.23 ὁ … δίστομον Is 49.2; Eph 6.17; Re 19.15 ὁ … θεοῦ and κριτικός Jn 12.48
g13 SP: WH // P: TR AD REB
*14 ἀρχιερέα … Ἰησοῦν He 3.1; 6.20; 7.26; 8.1; 9.11 κρατῶμεν τῆς ὁμολογίας He 10.23
*15 He 2.17
*16 προσερχώμεθα … χάριτος He 10.19
h16 NO P: TR // S: TOB REB
*5.2 He 2.17; 4.15
*3 Lv 9.7; 16.6
a5.3 P: Seg NIV
*4 καλούμενος … Ἀαρών Ex 28.1
b4 NO P: TR WH AD M Seg NIV VP Lu NJB REB
*5 Υἱός … σε Ps 2.7 (Ac 13.33; He 1.5)
*6 Σὺ … Μελχισέδεκ Ps 110.4 (He 6.20; 7.17)
c6 P: RSV TEV Seg FC NIV NRSV
*7 Mt 26.36-46; Mk 14.32-42; Lk 22.39-46
*9 αἴτιος σωτηρίας αἰωνίου Is 45.17
*10 κατὰ … Μελχισέδεκ Ps 110.4; He 5.6
d10 P: TR WH AD M RSV NRSV // MS: NJB
112 {C} τινά Ψ 81 copsams // τίνα B2 D2 0122 0150 104 256 263 365 424* 436 459 1241 1319 1573 1852 1912vid 1962 2127 2200 2464 Byz [K L] Lect itar, b, comp, d vg copsamss, bo arm (eth) geo slav Clement Origengr, lat Didymusdub Chrysostom Cyril; Jerome Augustine // τινα without accent P46 א A B* C D* P 33 // omit 075 6 424c 1739 1881
*12-13 γεγόνατε … ἐστιν 1 Cor 3.1-3; 1 Pe 2.2
*14 διάκρισιν … κακοῦ Ro 16.19
e14 NO P: TR WH M // S: RSV NJB
*6.1 ἀπὸ … θεόν He 9.14
12 {A} διδαχῆς א A C D I 075 0122 6 33 81 104 256 263 365 424 436 459 1241 1319 1573 1739 1852 1881 1912 1962 2127 2200 2464 Byz [K L P] Lect (l 170 διδαχαῖς) itar, b, comp vg syrh arm geo slav Chrysostom Marcus-Eremita; Augustine // διδαχήν P46 B 0150 itd syrpal (eth) Ambrosevid
23 {A} ποιήσομεν P46 א B I 0122 6 33 256 424 1241 1573 1739 1881 2127 2200 Byzpt [K L] Lectpt, AD itar, b, comp, d vg copsamss, bo, fay eth Theodoretlem; Ambrose // ποιήσωμεν A C D Ψ 075 0150 81 104 263 365 436 459 1319 1852 1912 1962 2464 Byzpt [P] Lectpt vgms arm slav Theodoretcom
a6.3 P: NA M TEV Seg FC NIV VP Lu NJB TOB
*4-6 Mt 12.31; He 10.26-27; 1 Jn 5.16
b6 P: TEV FC NIV TOB
*8 ἐκφέρουσα … ἐγγύς Gn 3.17-18
c8 NO P: TR AD // SP: WH // S: VP NJB
*10 He 10.32-34
d12 NO P: TR AD // SP: WH // P: NA M RSV Seg VP Lu NJB REB NRSV
*13 ὤμοσεν καθ᾽ ἑαυτοῦ Gn 22.16
*14 Εἰ … πληθυνῶ Gn 22.17 (Sir 44.21)
e14 P: TOB
f15 P: NIV
*16 πάσης … ὅρκος Ex 22.11
*18 ἀδύνατον … θεόν Nu 23.19; 1 Sm 15.29
*19 εἰσερχομένην … καταπετάσματος Lv 16.2-3, 12, 15
*20 κατὰ … αἰῶνα Ps 110.4; He 5.6; 7.17
g20 P: WH AD M RSV Seg NRSV // MS: NJB
*7.1-2 Gn 14.17-20
*3 ἀφωμοιωμένος … διηνεκές Ps 110.4
a7.3 NO P: TR WH AD Lu // SP: WH // S: NJB
*5 οἱ … νόμον Nu 18.21
b10 NO P: TR AD // SP: WH // S: NIV NJB TOB
c12 P: NJB
*14 ἐξ Ἰούδα … ἡμῶν Gn 49.10; Is 11.1; Mt 2.6; Re 5.5
d14 P: M RSV VP REB NRSV // S: TEV FC NJB
*17 Σὺ … Μελχισέδεκ Ps 110.4 (He 5.6; 6.20)
e17 P: NIV TOB
*19 οὐδὲν … νόμος He 9.9
f19 NO P: TR WH AD M Lu // S: NJB TOB
*21 Ὤμοσεν … αἰῶνα Ps 110.4 (He 5.6; 6.20; 7.17)
121 {A} εἰς τὸν αἰῶνα P46 B C 0150 33 81 436 2464 itb, comp, μ, r vg syrpal copsa, bopt arm // εἰς τὸν αἰῶνα κατὰ τὴν τάξιν Μελχισέδεκ (see 7.17; Ps 110.4) א2 A D Ψ 075 6 104 256 263 365 424 459 1175 1241 1319 1573 1739 1852 1881 1912 1962 2127 2200 Byz [K L P] Lect itar, d vgmss syrp, h copbopt eth geo slav Eusebius Chrysostom Theodoret // omit א*
*22 κρείττονος … Ἰησοῦς He 8.6; 12.24
g22 SP: NA // P: RSV TEV Seg FC NIV Lu NRSV
*25 πάντοτε … αὐτῶν Ro 8.34; 1 Jn 2.1
h25 NO P: TR AD Lu TOB // SP: WH // S: NJB
*26 ἡμῖν … ἀρχιερεύς He 3.1; 4.14; 6.20; 8.1; 9.11
*27 ὥσπερ … λαοῦ Lv 9.7; 16.6, 15
*28 ὁ νόμος … ἀσθένειαν He 5.1-2
i28 P: WH AD M // MS: NJB
*8.1 τοιοῦτον ἔχομεν ἀρχιερέα He 3.1; 4.14; 6.20; 7.26; 9.11 ἐκάθισεν … οὐρανοῖς Ps 110.1; Mt 22.44; Mk 16.19; Ac 2.34; Eph 1.20; He 1.3; 10.12; 12.2
*2 τῆς σκηνῆς … κύριος Nu 24.6 lxx
a2 SP: NA // P: TEV Seg FC NIV VP
*5 οἵτινες … λατρεύουσιν Col 2.17 Ὅρα … ὄρει Ex 25.40
b5 SP: NA // P: M Lu TOB // S: NJB
*6 κρείττονος … μεσίτης He 7.22; 9.15; 12.24
c6 NO P: TR WH AD M RSV Lu NJB NRSV // S: TOB
d7 P: RSV NRSV
*8-12 Ἰδοὺ … ἔτι Jr 31.31-34
18 {B} αὐτούς א* A D* I K P Ψ 0150 33 81 256 263 365 436 1319 1573 1912 2127 2464 itar, b, comp, d vg copsa, bo, fay arm eth geo slav Cyril Theodoretlem // αὐτοῖς P46 א2 B D2 075 6 104 424 459 1241 1739 1852 1881 1962 2200 Byz [L] Lect Chrysostom John-Damascus
*10 He 10.16
211 {A} πολίτην (see Jr 38.34 lxx) P46 א A B D 075 0150 6 33 256 263 424 1241 1319 1573 1739 1852 1881 1962 2127 Byz [K L] Lect itd syrp, h copsa, bo, fay arm geo // πλησίον P 075v.r. 81 104 365 436 459 1912 2200 2464 l 590 l 592 l 593 l 596 l 884 l 1159 itar, b, comp vg syrhmg eth slav Chrysostom Cyril
*12 τῶν … ἔτι He 10.17
e12 P: Seg NIV TOB
f13 P: WH AD NA M RSV NRSV
11 {C} καί א A D 075 0150 33 81 104 256 365 424 436 459 1241 1319 1573 1852 1912 1962 2127 2200 2464 Byz [K L P] itar, b, comp, d vg syrh arm slav Ps-Gregory-Thaumaturgus Chrysostom Cyril // omit P46 vid B 6 263 1739 1881 Lect (beginning of lesson) syrp copsa, bo, fay eth geo John-Damascus
*9.2 σκηνὴ γὰρ κατεσκευάσθη Ex 26.1-30 ἥ τε λυχνία Ex 25.31-40 ἡ τράπεζα … ἄρτων Ex 25.23-30
*3 Ex 26.31-33
*4 χρυσοῦν ἔχουσα θυμιατήριον Ex 30.1-6 τὴν κιβωτὸν … χρυσίῳ Ex 25.10-16 στάμνος … μάννα Ex 16.33 ἡ ῥάβδος … βλαστήσασα Nu 17.8-10 αἱ πλάκες τῆς διαθήκης Ex 25.16; Dt 10.3-5
*5 ὑπεράνω … ἱλαστήριον Ex 25.18-22
a5 NO P: TR WH Seg Lu TOB // SP: NA
*6 εἰς … ἐπιτελοῦντες Nu 18.2-6
*7 Ex 30.10; Lv 16.2, 14, 15
*9 δῶρα … λατρεύοντα He 10.1-2
*10 μόνον ἐπὶ βρώμασιν Lv 11.2 διαφόροις βαπτισμοῖς Lv 11.25; 15.18; Nu 19.13
210 {A} βαπτισμοῖς, δικαιώματα P46 א* A I P 33 81 104 256 263 436 459 1573 1739 1881 1912vid 2127 2464 l 596 itb copsa, (bo), fayvid (arm) Didymusvid Cyril // βαπτισμοῖς, δικαίωμα D* itd // βαπτισμοῖς καὶ δικαιώματα א2 B 424c itcomp* // βαπτισμοῖς καὶ δικαιώμασιν D2 075 0150 365 424* 1241 1319 1852 1962 2200 Byz [K L] Lect (l 884 βαπτίσμασι) itar, compc vg syrh geo slav Chrysostom Cyrillem
b10 NO P: TR AD // SP: WH // S: NIV TOB
*11 Χριστὸς … ἀρχιερεύς He 3.1; 4.14; 6.20; 7.26; 8.1 τῶν γενομένων ἀγαθῶν He 10.1
311 {B} γενομένων (P46 γεναμένων) B D* 1739 itd syr(p), h, (pal) geo // μελλόντων א A D2 Ivid 075 0150 33 81 104 256 263 365 424 436 459 1241 1319 1573 1852 1881 1912 1962 2127 2200 2464 Byz [K L P] Lect itar, b, comp, t vg syrhmg copsa, bo, fay arm eth slav Origenlat Eusebius Cyril-Jerusalem Gregory-Nyssa Macarius/Symeon Chrysostom Theodore Polychronius Cyril Proclus John-Damascus
*13 εἰ … ταύρων Lv 16.3, 14, 15; He 10.4 σποδὸς δαμάλεως Nu 19.9, 17-19
*14 τὸ αἷμα … ἡμῶν 1 Pe 1.18-19; 1 Jn 1.7 ἀπὸ … ζῶντι He 6.1
414 {A} αἰωνίου P17vid, 46 א* A B D2 075 0150 33 256 263 424c 1241 1573 1739 1881 2127 Byz [K L] Lect itb syrp, h, palms arm eth geo2 Athanasius Didymusdub Theodoret1/2; Ambrose // ἁγίου א2 D* P 81 104 365 424* 436 459 1319 1852 1912 1962 2200 2464 l 593 l 596 l 597 l 599 l 751 l 884 l 921 l 1159 l 1441 itar, comp, d vg syrpalms copsamss, bo, fay geo1 slav Chrysostom Cyril Theodoret1/2; Varimadum
514 {C} ἡμῶν A D* K P 075 365 1319 1739* 1912 l 147 l 422 l 591 l 593 l 599 l 751 l 1441 itcomp, d vgcl syrp copbopt ethTH Athanasius Amphilochius Cyril1/2 Theodoretlem // ὑμῶν א D2 0150 33 81 104 256 263 424 436 459 1241 1573 1739c 1852 1881 1962 2127 2200 2464 Byz [L] Lect itar, b, t vgww, st syrh, pal copsa, bopt arm ethpp geo slav Athanasiusmss Chrysostom Cyril1/2
c14 Question: TR AD // NO P: TR AD Lu // S: NJB TOB
*15 διαθήκης … ἐστίν He 7.22; 8.6; 12.24
d15 SP: NA // P: TEV FC NIV Lu
617 {A} μήποτε א2 A C D2 I 075c 0150 33 81 104 256 263 365 424 436 459 1241 1319 1573 1739 1852 1881 1912 1962 2127 2200 2464 Byz [K L P] Lect itar, b, comp, d, (t) vg (vgmss) syrh copsa, bo, fay arm geo Asterius Didymus Chrysostomlem; (Ambrose) // μὴ τότε א* D* 075*vid eth
e17 Question: WHmg
*19 Ex 24.3, 6-8 ἐρίου … ὑσσώπου Lv 14.4; Nu 19.6
719 {C} μόσχων καὶ τῶν τράγων א* A C 81 436 1912 2464 l 1441 copsamss arm geo slav // τράγων καὶ τῶν μόσχων D 365 (l 921 omit τῶν) itd, (t) vgmss copsams // μόσχων καὶ τράγων 075 33 104 256 263 424 459 1573 1962 2127 2200 Byz [P] Lect copbo, fay eth // μόσχων P46 א2 K L Ψ 0150 1241 1319 1739 1852 1881 syr(p), h, pal Chrysostom
*20 τὸ … θεός Ex 24.8
*21 Lv 8.15, 19
*22 χωρὶς … ἄφεσις Lv 17.11
f22 NO P: TR AD NJB TOB // SP: WH // P: NA M RSV Seg NIV Lu REB NRSV
g23 S: TOB
*24 νῦν … ἡμῶν 1 Jn 2.1
*27 ἀπόκειται … ἀποθανεῖν Gn 3.19
*28 ὁ Χριστός, ἅπαξ προσενεχθείς He 10.10 πολλῶν ἀνενεγκεῖν ἁμαρτίας Is 53.12; 1 Pe 2.24 ἐκ … ἀπεκδεχυμένοις Php 3.20; 2 Tm 4.8
h28 S: TR NIV TOB REB // MS: NJB
11 {A} οὐκ αὐτήν א A C D Hvid Ψ 075supp 0150 33 81 104 256 263 424 436 459 1241 1319 1573 1739 1852 1881 1912 1962 2127 2200 Byz [K L P] Lect itar, b, comp, (d), r, z vg (syrh) (arm) geo slav Origenlat Adamantiuslat Gregory-Nyssa Didymus Chrysostom Cyril Hesychius John-Damascus // οὐ κατά 69 (365 οὐ κατὰ τὴν αὐτήν) // οὐκ αὐτῶν 1908 syrp // καί P46
21 {B} δύναται P46 D*, 2 H Ψ 0150 365 424c 1739 1852 1881 1962 2200 Byzpt [K L] l 422 l 883 l 1159 itd, r vg eth geo1 Chrysostom // δύνανται א A C D1 075supp 33 81 104 256 263 424* 436 459 1241 1319 1573 1912 2127 Byzpt [P] Lect itar, b, comp, z vgms syrp, h copsa, bo, fay arm geo2 slav
a3 P: TOB
*4 αἷμα ταύρων καὶ τράγων Lv 16.15, 21; He 9.13
b4 NO P: TR WH AD M Lu NJB TOB NRSV // SP: NA
*5-7 Θυσίαν … σου Ps 40.6-8
c7 P: Seg
*8 Θυσίας καὶ προσφοράς Ps 40.6 ὁλοκαυτώματα … εὐδόκησας Ps 40.6
*9 Ἰδοὺ … σου Ps 40.7
d9 P: TOB
*10 ἡγιασμένοι … ἐφάπαξ He 9.12, 28
e10 NO P: TR WH AD // S: NJB
*11 πᾶς … θυσίας Ex 29.38
311 {A} ἱερεύς P46, 79vid א D Ψ 075supp 33 81 1241 1319 1739 1852 1881 Byz [K L] Lect itar, b, comp, d, r, z vg copbo geo slavms Chrysostom Severianvid Cyrilvid // ἀρχιερεύς A C P 0150 104 256 263 365 424 436 459 1175 1573 1912 1962 2127 2200 2464 l 147 l 593 l 596 l 1441 syrp, h with * copsa, fay arm eth slavms Cyril Theodoretlem
*12 ἐκάθισεν … θεοῦ Ps 110.1 (Mt 22.44; Mk 16.19; Ac 2.34; Eph 1.20; He 1.3; 8.1; 12.2)
f12 C: Seg Lu NJB TOB REBmg
gC: RSV TEV Segmg FC NIV VP REB NRSV
*13 ἕως … αὐτοῦ Ps 110.1
h14 NO P: TR WH AD NA M RSV Seg VP Lu NJB TOB REB
i15 P: Seg
*16 Jr 31.33 (He 8.10)
*17 Jr 31.34 (He 8.12)
k17 P: Seg TOB
l18 P: TR WH AD M RSV FC NRSV // MS: Seg NJB
*19 Ἔχοντες … ἁγίων He 4.16
*22 ῥεραντισμένοι … πονηρᾶς Eze 36.25 λελουσμένοι … καθαρῷ Eph 5.26
*23 κατέχωμεν … ἀκλινῆ He 4.14
m25 NO P: TR AD // SP: WH // S: NJB
*26 He 6.4-8
*27 πυρὸς … ὑπεναντίους Is 26.11
*28 ἐπὶ … ἀποθνῇσκει Dt 17.6; 19.15
*29 τὸ αἷμα τῆς διαθήκης Ex 24.8; He 13.20
n29 Statement: WH M Seg Lu NJB REB
*30 Ἐμοὶ … ἀνταποδώσω Dt 32.35 (Ro 12.19) Κρινεῖ … αὐτοῦ Dt 32.36; Ps 135.14
o30 P: Seg TOB
p31 NO P: TR // SP: WH // S: NJB
*33 ὀνειδισμοῖς … θεατριζόμενοι 1 Cor 4.9
434 {B} δεσμίοις A D* H 0150 6 33 81 424c 1573 1739 1912 2127 itar, b, comp, μ vg syrp, h, pal copsa, bo arm geo1 Chrysostom; Pelagius // δεσμοῖς P46 Ψ 075supp 104 256 Origenmss // δεσμοῖς μου א D2 263 365 424* 436 459 1175 1241 1319 1852 1881 1962 Byz [K L P] Lect eth geo2 slav Clement Origen // δεσμοῖς αὐτῶν itd, (r), z
534 {A} ἑαυτούς P13, 46 א A Hvid Ψ 6 33 81 365 424 436 1739 1912 1962 2127 l 1365 l 1977 itar, b, comp, d, μ, r, z vg arm Clement // ἑαυτοῖς D 104 256 263 459 1175 1241 1319 1573 1852 Byz [K L] Lect slav Chrysostom // ἐν ἑαυτοῖς 075supp 1881 l 5921/2 l 598 l 8841/2 l 1439 lAD // ὑμᾶς 0150 // omit P l 593
q34 P: NIV
*36 Lk 21.19; He 6.12
*37-38 Hab 2.3-4 lxx
*37 μικρὸν ὅσον ὅσον Is 26.20 lxx
*38 ὁ δὲ … ζήσεται Ro 1.17; Ga 3.11
638 {B} δίκαιός μου ἐκ πίστεως P46 א A H* 33 1739 itar, comp, r vg copsa, boms arm Clement Theodoret // δίκαιος ἐκ πίστεώς μου (see Hab 2.4 lxx) D* itd, μ syrp, h Eusebius1/2; Faustus // δίκαιος ἐκ πίστεως P13 D2 Hc I Ψ 0150 6 81 104 256 263 365 424 436 459 1175 1241 1319 1573 1852 1881 1912 1962 2127 Byz [K L P] Lect itb, z vgmss syrpal copbo eth geo slav Eusebius1/2 Chrysostom; Ambrose
r38 P: Seg TOB
s39 P: WH AD NA M NRSV
11 {A} ὑπόστασις, πραγμάτων P46 א A D2 (D* ὑπόστασιν) Ψ 0150 6 33 81 104 256 263 365 424 436 459 1175 1241 1319 1573 1739 1852 1881 1912 1962 2127 Byz [K L P] Lect itcomp, d, r, z* vgww, st (itzc vgcl arm Jerome ὑπόστασις πραγμάτων,) syrh copsa, bo (eth) geo slav Clement Origengr Eusebius Cyril-Jerusalem Apollinaris Didymus Chrysostom John-Damascus; Ambrose Augustine // πραγμάτων ἀνάστασις P13 itb Origenlat; Sedulius-Scottusvid
a11.1 P: Seg REB
b2 NO P: TR M RSV Lu NRSV // SP: WH NA
*11.3 κατηρτίσθαι … γεγονέναι Gn 1.1; Ps 33.6, 9; 2 Pe 3.5 εἰς … γεγονέναι Ro 4.17
c3 NO P: TR AD NA M // SP: WH
*4 πλείονα … θεοῦ Gn 4.3-10
d4 SP: WH // P: TEV Seg FC NIV VP NJB TOB REB
*5 Ἑνὼχ … θεός Gn 5.24; Sir 44.16; En 70.1-4; Wsd 4.10
e6 SP: WH // P: TEV Seg FC NIV VP NJB TOB REB
*7 χρηματισθεὶς … αὐτοῦ Gn 6.13-22; 7.1; 1 Pe 3.20 τῆς … δικαιοσύνης Ro 3.22; 4.13; 9.30
f7 NO P: TR AD // SP: WH // S: TOB
*8 Gn 12.1-5; Ac 7.2-4
g8 SP: WH
*9 Gn 23.4; 26.3; 35.12, 27
h10 SP: WH // P: TR TEV Seg FC NIV VP NJB TOB REB
*11 αὐτὴ … ἡλικίας Gn 17.19; 18.11-14; 21.2
211 {C} πίστει καὶ αὐτὴ Σάρρα στεῖρα δύναμιν P46 D* Ψ geo slav // πίστει καὶ αὐτὴ Σάρρα ἡ στεῖρα δύναμιν D1 6 81 424c 1241 1739 1881 1962 (or omit itar, b, comp, d, z vg) copsa, bo // πίστει Σάρρα ἡ στεῖρα καὶ ἀυτὴ δύναμιν 0150 // πίστει καὶ ἀυτὴ Σάρρα στεῖρα οὖσα δύναμιν P 075 104 256 263 365 436 459 1319 1573 1912 2127 l 596 arm eth // πίστει καὶ ἀυτὴ Σάρρα δύναμιν P13 vid א A D2 33 424* 1175 1852 2200 Byz [K L] Lect Chrysostom; Augustine
*12 ἀφ᾽ … νενεκρωμένου Ro 4.19 καθὼς … ἀναρίθμητος Gn 15.5-6; 22.17; 32.12; Ex 32.13; Dt 1.10; 10.22; Dn 3.36 lxx; Sir 44.21
i12 NO P: TR AD M // SP: WH
*13 ξένοι … γῆς Gn 23.4; 47.9; 1 Chr 29.15; Ps 39.12; 1 Pe 2.11
*16 οὐκ … αὐτῶν Ex 3.6, 15; 4.5; Mk 12.26
k16 NO P: TR AD // SP: WH
*17 Gn 22.1-10; Jas 2.21
*18 Ἐν … σπέρμα Gn 21.12 (Ro 9.7)
l18 P: TOB
m19 SP: WH // P: TEV Seg FC NIV VP Lu NJB TOB REB
*20 Gn 27.27-29, 39-40
n20 SP: WH // P: TEV Seg FC NIV VP
*21 Ἰακὼβ … εὐλόγησεν Gn 48.15-16 προσεκύνησεν … αὐτοῦ Gn 47.31 lxx
o21 SP: WH // P: TEV Seg FC NIV VP
*22 Gn 50.24-25; Ex 13.19
p22 NO P: TR AD // SP: WH // S: TOB
*23 Μωϋσῆς … αὐτοῦ Ex 2.2 οὐκ … βασιλέως Ex 1.22
323 {A} βασιλέως. P46 א A D2 I Ψ 075 0150 6 33 81 104 256 263 365 424 436 459 1241 1319 1573 1739 1852 1881 1912 1962 2127 2200 Byz [K L P] Lect itar, b, comp, z vg syrp, h copsa, bo, fay arm eth geo slav Chrysostom // βασιλέως. Πίστει μέγας γενόμενος Μωϋσῆς ἀνεῖλεν τὸν Αἰγύπτιον κατανοῶν τὴν ταπείνωσιν τῶν ἀδελφῶν αὐτοῦ. D* itd vgms
q23 SP: WH NA // P: TEV FC NIV VP
*24 Ex 2.10-12
r26 SP: WH NA // P: TEV FC VP
*27 κατέλιπεν Αἴγυπτον Ex 2.15; 12.51
s27 SP: WH // P: TOB REB
*28 Ex 12.21-30
t28 SP: WH // P: RSV TEV Seg FC NIV VP NRSV
*29 Ex 14.21-31
u29 SP: WH NA // P: TEV Seg FC NIV VP Lu NJB REB
*30 Jos 6.12-21
v30 SP: WH // P: Seg NIV
*31 Jos 2.11-12; 6.21-25; Jas 2.25
w31 NO P: TR AD // SP: WH // S: TOB
*33 ἔφραξαν στόματα λεόντων Jdg 14.6-7; 1 Sm 17.34-36; Dn 6.1-27
*34 ἔσβεσαν δύναμιν πυρός Dn 3.23-25
x34 SP: NA
*35 ἔλαβον … αὐτῶν 1 Kgs 17.17-24; 2 Kgs 4.25-37 ἄλλοι … τύχωσιν 2 Macc 6.18–7.42
y35 P: TEV FC VP
*36 1 Kgs 22.26-27; 2 Chr 18.25-26; Jr 20.2; 37.15; 38.6
*37 ἐλιθάσθησαν 2 Chr 24.21 ἐπρίσθησαν Ascension of Is 5.11-14
437 {C} ἐπρίσθησαν P46 1241 l 4221/3 l 5921/3 l 13561/3 l 13641/3 syrp (copsa) eth Origengr 1/5, lat 1/2 Eusebius (Didymus) Nilus; Caesarius // ἐπειράσθησαν 0150 vgmss Clement // ἐπρίσθησαν, ἐπειράσθησαν P13 vid A D2 075 6 104 256 263 365 424 436 459 1319 1573 1739 1852 1881 1912 1962 2127 2200 Byz [K] Lect itar, b, comp, (d), z vg (syrpal) copbo arm (geo) slav Origengr 4/5, lat 1/2 Acacius Chrysostom; Ambrose // ἐπρήσθησαν, ἐπειράσθησαν Ψvid l 1472/3 l 6031/3 l 14391/3 // ἐπειράσθησαν, ἐπρίσθησαν א L P 048 33 81 syrh copboms Jerome // ἐπειράσθησαν, ἐπειράσθησαν [sic] D* l 5931/3 (l 6171/3 ἐπρίσθησαν, ἐπρίσθησαν)
z38 NO P: TR AD M Seg NJB TOB REB // SP: WH NA
aa40 P: WH AD NA M Seg NRSV
*12.1 τρέχωμεν … ἀγῶνα 1 Cor 9.24
11 {A} εὐπερίστατον P13 א A D Ψ 0150 6 33 81 104 256 263 365 424 436 459 1241 1319 1573 1852 1881 1912 1962 2127 2200 Byz [K L P] Lect itar, b, comp vg syr(p), h copsa, bo arm geo slav Clement Chrysostom Severian Cyril // εὐπερίσπαστον P46 1739 itd, z (Ps-Augustine)
*2 ἐν … κεκάθικεν Ps 110.1; Mt 22.44; Mk 16.19; Ac 2.34; Eph 1.20; He 1.3; 8.1; 10.12
a12.2 P: RSV TEV FC VP REB NRSV // S: Seg
23 {C} εἰς ἑαυτόν A P 0150 104 263 459 1241 1319 (l 895 αὑτόν) itar vgcl (or αὐτόν syrp) // εἰς αὐτόν D2 Ψ* 6 365 424 436 1175 1739c 1852 1881 1912 1962 2200 Byz [K L] Lect slav Chrysostom // εἰς ἑαυτούς א* D* 256 1573 2127 (or αὐτούς itb, comp, z vgww, st copbo) syrp Ps-Dionysius // εἰς αὐτούς P13, 46 א2 Ψc 048 33 81vid 1739* Theodoretlem // ἐν ὑμῖν itd eth // omit l 590 copsa arm geo
b3 NO P: RSV TEV FC VP NJB TOB REB NRSV // SP: WH
c4 S: NJB
*5-6 Υἱέ … παραδέχεται Pr 3.11-12
*6 ὃν γὰρ … παιδεύει Re 3.19
d6 P: Seg NIV TOB
*7 ὡς … πατήρ Dt 8.5; 2 Sm 7.14
e8 P: TOB
*9 τῷ … πνευμάτων Nu 16.22; 27.16
*11 καρπὸν εἰρηνικὸν … δικαιοσύνης Jas 3.17-18
f11 NO P: TR WH AD M NJB TOB REB // S: TEV FC VP
*12 τὰς … ἀνορθώσατε Is 35.3; Sir 25.23
*13 τροχιὰς … ὑμῶν Pr 4.26 lxx
g13 NO P: TR AD NA RSV Lu // SP: WH // P: M TEV Seg FC VP NRSV
*14 Εἰρήνην … πάντων Ps 34.14; Ro 12.18
*15 μή τις ῥίζα … ἐνοχλῇ Dt 29.17 lxx
h15 P: Seg TOB
*16 Ἠσαῦ … ἑαυτοῦ Gn 25.33-34
*17 Gn 27.30-40
i17 SP: WH // S: NJB REB
318 {B} ψηλαφωμένῳ P46 א A C 048 33 81 1175 l 593 itar, b, comp, (d), (z) vgww, st syrp copsa, bo eth (Origenlat 1/2) // ψηλαφωμένῳ ὄρει D (Ψ ἐψηλαφημένῳ) 0150 6 104 256 263 365 424 436 459 1241 1319 1573 1739 1852 1881 1912 1962 2127 2200 Byz [K L P] Lect vgcl (Origenlat 1/2) // ὄρει ψηλαφωμένῳ 69 syrh arm geo slav Chrysostom
*18-19 Ex 19.16-22; 20.18-21; Dt 4.11-12; 5.22-27
*20 Κἂν … λιθοβοληθήσεται Ex 19.12-13
k20 P: TOB
*21 Ἔκφοβός εἰμι Dt 9.19
l21 P: TEV FC NIV VP TOB REB
*22 Ἰερουσαλὴμ ἐπουρανίῳ Ga 4.26; Re 21.2 μυριάσιν ἀγγέλων Re 5.11
m22 NO C: RSV NIV VP NJB TOB NRSV // as text: RSVmg NRSVmg
nC: RSV NIV VP NJB TOB NRSV // as text: RSVmg NRSVmg
*23 ἀπογεγραμμένων ἐν οὐρανοῖς Lk 10.20 κριτῇ θεῷ πάντων Gn 18.25; Ps 50.6
*24 διαθήκης … Ἰησοῦ He 7.22; 8.6; 9.15 αἵματι ῥαντισμοῦ 1 Pe 1.2 παρὰ τὸν Ἅβελ Gn 4.10
o24 NO P: TR WH AD NJB REB
*25 εἰ … ἀποστρεφόμενοι He 2.1-3; 10.28-29
*26 ἡ φωνὴ … τότε Ex 19.18; Jdg 5.4; Ps 68.8 Ἔτι … οὐρανόν Hg 2.6
p27 P: TEV FC NIV
*29 ὁ θεὸς … καταναλίσκον Dt 4.24; 9.3; Is 33.14
q29 P: WH AD M // MS: NJB
*13.2 ἔλαθον … ἀγγέλους Gn 18.1-8; 19.1-3
a13.2 P: Seg VP
*3 μιμνῄσκεσθε τῶν δεσμίων Mt 25.36; He 10.34
b3 P: TEV Seg FC NIV VP Lu REB
*4 πόρνους … θεός Ga 5.19, 21; Eph 5.5
c4 SP: NA // P: TEV Seg FC VP Lu REB
*5 Οὐ … ἐγκαταλίπω Dt 31.6 (Gn 28.15; Dt 31.8; Jos 1.5)
d5 P: TOB
*6 Κύριος … ἄνθρωπος Ps 118.6
e6 NO P: TR WH // S: NJB
*7 μιμεῖσθε τὴν πίστιν 1 Cor 4.16; He 6.12
f7 SP: WH // P: TR Seg VP REB
g8 SP: NA // P: M NIV
*9 διδαχαῖς … παραφέρεσθε Eph 4.14
h9 P: TEV FC VP REB
i10 P: NIV
*11 Lv 16.27
k11 SP: NA
*13 He 11.26
*14 He 11.10, 16; 12.22
l14 P: NIV
*15 θυσίαν … αὐτοῦ 2 Chr 29.31; Ps 50.14, 23 καρπὸν χειλέων Ho 14.2
115 {C} δι᾽ αὐτοῦ οὖν א2 A C D1 0150 0243 6 81 104 256 263 365 424 436 459 1175 1241 1319 1573 1739 1852 1881 1912 1962 2127 2200 Byz Lect itar, b, comp, z vg syrh copsa, bo arm slav Chrysostom Cyril // διὰ τοῦτο οὖν K l 751 (geo) // δι᾽ αὐτοῦ P46 א* D* P Ψ itd copbomss (Origenlat); (Gregory-Elvira)
m15 P: REB
*16 τοιαύταις … θεός Php 4.18
n16 NO P: TR M Lu TOB // SP: WH NA // S: NJB
*17 αὐτοὶ … ὑμῶν Is 62.6; Eze 3.17
o17 NO P: TR AD NJB TOB // S: NA Seg
*18 καλὴν … ἀναστρέφεσθαι Ac 24.16; 2 Cor 1.12
p19 SP: WH // P: TR AD NA M RSV Seg NIV REB NRSV // MS: NJB
*20 ὁ ἀναγαγὼν … προβάτων Is 63.11 τὸν ποιμένα … μέγαν 1 Pe 2.25 αἵματι διαθήκης Zch 9.11 διαθήκης αἰωνίου Is 55.3; Jr 32.40; Eze 37.26
221 {A} παντὶ ἀγαθῷ (P46 τῷ ἀγαθῷ) א D* Ψ itar, b, comp, d, z vg copbo geo1 Fulgentius6/7 // παντὶ ἔργῳ ἀγαθῷ C D2 0150 0243 6 33 81 104 256 263 365 424 436 459 1175 1241 1319 1573 1739 1852 1881 1912 1962 2127 2200 Byz [K P] Lect vgmss syrp, (h) copsa (arm omit παντί) eth geo2 slav Chrysostom Theodoret; Fulgentius1/7 // παντὶ ἔργῳ καὶ λόγῳ ἀγαθῷ (see 2 Th 2.17) A
321 {A} ἡμῖν P46 א A D 0243 33 81 104 365 424* 436 459 1175 1241 1739 1852 1881 1912 1962 Byzpt [K] Lectpt syrp copsa, bo arm geo slav // ὑμῖν C Ψ 0150 6 256 263 424c 1319 1573 2127 2200 Byzpt [P] Lectpt, AD itar, b, comp, d, z vg syrh eth Gregory-Nyssa Chrysostom Theodoret
421 {C} τῶν αἰώνων א A (C*) 0150 0243 33 81 424 1739 1852 1881 1912 1962 2200 Byz [K P] l 590 l 597 l 884 l 895 l 1159 lAD itar, b, comp, z vg syrp copsamss, bo eth geo slav Chrysostom // omit P46 C3 D Ψ 6 104 256 263 365 436 459 1241 1319 1573 2127 Lect vgms syrh copsamss arm Theodoret
q21 SP: WH // S: RSV TEV FC NRSV
r22 SP: WH // P: Seg NIV NJB TOB
s23 NO P: TR RSV Lu NJB NRSV
t24 P: TOB ‖
uP: TR WH AD NA M TEV Seg FC VP TOB REB
525 {A} πάντων ὑμῶν. P46 א* Ivid 33 itcomp vgmss copsa armms // πάντων ὑμῶν. ἀμήν. א2 A C D2 H Ψ 0150 0243 6 81 104 256 263 365 424 436 459 1319 1573 1739 1852 1881 1912 1962 2127 2200 Byz [K P] Lect itar, b, z vg syrp, h copbo armms eth geo slav Chrysostom // πάντων ἡμῶν. ἀμήν. 1241 // πάντων τῶν ἁγίων. ἀμήν. D*